Tarihte bilinen ilk kadın şeytan ve ya tarihte bilinen ilk feminist… Bazı kaynaklarda geçen ‘Lilith’ ismi aslında biraz sizin nasıl yorumlayacağınıza bağlı.
Feminizm, en kısa tabirle cinsiyet ayrımcılığına karşı çıkan ve kadınların haklarının korunmasını hedefleyen bir dünya görüşü. Yani tam da Lilith’in hikayesinin başladığı nokta.
Delacroix, Eugene, 1798-1863; The Expulsion of Adam and Eve from Paradise
Kimisi hiç duymamıştır bile onun ismini fakat o bazı kaynaklarda (Sümer, Babil ve Pers mitolojisinde, ibranice kaynaklarda, Tevrat’ta direkt olarak bahsedilmese de, yahudi dini kaynağı Talmud’ta, hatta Gılgamış Destanı’nda gecelere, yeraltı dünyasına egemen olan bir kötü dişi ruh olarak) Adem’in Havva’dan önceki ilk eşi olarak geçer.
Michelangelo da, Sistina Şapeli’nin tavanına işlediği ‘İlk Günah ve Cennetten Kovuluş’ kompozisyonunda Lilith’ten bahsetmiştir. Adem ve Havva’nın ilk günahı işlediğini gösteren sahnede ağaca dolanmış bir şekilde yılan olarak betimlenen bir kadın bulunmaktadır.
Yılanı yani şeytanı bir kadın olarak betimlemiş olması baştan çıkarılmak olarak yorumlanırken. Lilith’i temsil ettiği de düşünülebilir.
Efsaneye göre ilk başta Adem ile Lilith eşittir. Tanrı Lilith’i de tıpkı Adem gibi toprak ve kilden yaratmıştır, onun kaburga kemiğinden değil. Bu sebepten de kendisini her zaman Adem ile eşit görerek, ona itaat etmez ve onunla birlikte olmak istemez. O da en sonunda cennetten kaçar ve Kızıldeniz’de bulunun şeytanların yanına gider ve orada İblis ile aşk yaşamaya başlar.
Lilith bu ilişkiden her gün 100 çocuk doğurur ve yine efsaneye göre bu çocukların cin, şeytan, vampir olduğu söylenir.
Öte tarafdan cennette yalnız kalan Adem için Tanrı Havva’yı yaratır. Fakat bu sefer eşit olmamaları ve itaatkar olması için Havva’yı Adem’in kaburga kemiğinden yaratır. Adem Havva’yı hemen unutur. Bu duyan Lilith kıskançlık krizine girer ve çok sinirlenir.
İntikam almak için sevgilisi olan iblisin kılığında cennete girer, Havva’yı kandırarak yasak elmayı yemelerini sağlar. Yasak elmayı yine Adem ve Havva artık birer ölümlü olarak cennetten kovulurlar. Fakat Lilith yasak elmayı yemediği için ölümsüz olarak kalır ve Lilith’in çocukların Adem ve Havva’nın soyundan olan çocuklara musallat olur.
Tanrı ise Lilith’i durdurmak için 3 melek gönderir. Melekler ona eğer geri dönmezse her gün bir çocuğunun öldürüleceğini söyler ve geri dönmeyi asla kabul etmeyen Lilith’in her gün bir çocuğu öldürülür.
Bunun üzerine o da Adem ve Havva’nın soyundan gelen bebekleri öldürmeye başlar. Erkekleri 8, kızları ise 20 gün içinde öldürdüğü söylenir. (Belki de bir feminist olduğundan kızlara daha çok yaşam hakkı tanıyordu)
Lilith’in bebekleri öldürme olayı Türk mitolojisinde de yer almıştır. Burada Al Karısı ya da Albastı ismiyle bilinen şeytandan korunmak için lohusa kadının yanına Kur’an konulur ve ya lohusa kadın kırmızı kurdela takar.
Bir diğer inanışa göre de Lilith geceleri erkeklerin rüyalarına girerek onlara erotik rüyalar gösterir ve erkeklerin spermlerini çalar. Daha sonra bu spermlerden şeytan ve cin çocuklar yaptığı söylenir.
Peki sizce Lilith itaaat etmediği için cezalandırılan bir asi, hakkını arayan bir feminist mi? Yoksa kendi intikamı uğruna masum çocukları öldüren bir dişi şeytan mı?
Feminizm, en kısa tabirle cinsiyet ayrımcılığına karşı çıkan ve kadınların haklarının korunmasını hedefleyen bir dünya görüşü. Yani tam da Lilith’in hikayesinin başladığı nokta.
Kimisi hiç duymamıştır bile onun ismini fakat o bazı kaynaklarda (Sümer, Babil ve Pers mitolojisinde, ibranice kaynaklarda, Tevrat’ta direkt olarak bahsedilmese de, yahudi dini kaynağı Talmud’ta, hatta Gılgamış Destanı’nda gecelere, yeraltı dünyasına egemen olan bir kötü dişi ruh olarak) Adem’in Havva’dan önceki ilk eşi olarak geçer.
Michelangelo da, Sistina Şapeli’nin tavanına işlediği ‘İlk Günah ve Cennetten Kovuluş’ kompozisyonunda Lilith’ten bahsetmiştir. Adem ve Havva’nın ilk günahı işlediğini gösteren sahnede ağaca dolanmış bir şekilde yılan olarak betimlenen bir kadın bulunmaktadır.
Yılanı yani şeytanı bir kadın olarak betimlemiş olması baştan çıkarılmak olarak yorumlanırken. Lilith’i temsil ettiği de düşünülebilir.
Efsaneye göre ilk başta Adem ile Lilith eşittir. Tanrı Lilith’i de tıpkı Adem gibi toprak ve kilden yaratmıştır, onun kaburga kemiğinden değil. Bu sebepten de kendisini her zaman Adem ile eşit görerek, ona itaat etmez ve onunla birlikte olmak istemez. O da en sonunda cennetten kaçar ve Kızıldeniz’de bulunun şeytanların yanına gider ve orada İblis ile aşk yaşamaya başlar.
Lilith bu ilişkiden her gün 100 çocuk doğurur ve yine efsaneye göre bu çocukların cin, şeytan, vampir olduğu söylenir.
Öte tarafdan cennette yalnız kalan Adem için Tanrı Havva’yı yaratır. Fakat bu sefer eşit olmamaları ve itaatkar olması için Havva’yı Adem’in kaburga kemiğinden yaratır. Adem Havva’yı hemen unutur. Bu duyan Lilith kıskançlık krizine girer ve çok sinirlenir.
İntikam almak için sevgilisi olan iblisin kılığında cennete girer, Havva’yı kandırarak yasak elmayı yemelerini sağlar. Yasak elmayı yine Adem ve Havva artık birer ölümlü olarak cennetten kovulurlar. Fakat Lilith yasak elmayı yemediği için ölümsüz olarak kalır ve Lilith’in çocukların Adem ve Havva’nın soyundan olan çocuklara musallat olur.
Tanrı ise Lilith’i durdurmak için 3 melek gönderir. Melekler ona eğer geri dönmezse her gün bir çocuğunun öldürüleceğini söyler ve geri dönmeyi asla kabul etmeyen Lilith’in her gün bir çocuğu öldürülür.
Bunun üzerine o da Adem ve Havva’nın soyundan gelen bebekleri öldürmeye başlar. Erkekleri 8, kızları ise 20 gün içinde öldürdüğü söylenir. (Belki de bir feminist olduğundan kızlara daha çok yaşam hakkı tanıyordu)
Lilith’in bebekleri öldürme olayı Türk mitolojisinde de yer almıştır. Burada Al Karısı ya da Albastı ismiyle bilinen şeytandan korunmak için lohusa kadının yanına Kur’an konulur ve ya lohusa kadın kırmızı kurdela takar.
Bir diğer inanışa göre de Lilith geceleri erkeklerin rüyalarına girerek onlara erotik rüyalar gösterir ve erkeklerin spermlerini çalar. Daha sonra bu spermlerden şeytan ve cin çocuklar yaptığı söylenir.
Peki sizce Lilith itaaat etmediği için cezalandırılan bir asi, hakkını arayan bir feminist mi? Yoksa kendi intikamı uğruna masum çocukları öldüren bir dişi şeytan mı?
