Nil’deki bu batık gemi Heredot’un Mısır gemileriyle ilgili yalan söylemediğinin ilk kanıtı

Nil nehrinde 2,500 yıldan fazla bir süredir bozulmamış bir halde bulunan bu gemi, nihayet sırlarını açığa veriyor. Bilim insanları, bu geminin yüzyıllardır varlığı tartışılan bir yapıyı ortaya çıkardığını düşünüyor. MÖ 450 civarında yayınlanan Herodot’un Hikayelerinin 2.96 kısmında, eski Mısır tarihçisi – Mısır’a yaptığı gezi hakkındaki yazılarında – Baris denilen bir tür Nil kargo teknesinden bahsediyor.


Onun tasvirine göre, tuğla gibi inşa edilmiş papirüs kaplılardı ve omurgadaki bir delikten geçendümen ile inşa edilmiştir. Bu dümen sistemi, Firavun dönemi boyunca temsil ve modellerde görülmüştü – fakat şimdiye kadar varlığına dair kesin bir arkeolojik kanıt yoktu.
664-332 MÖ. Geç Dönemine tarihlenen, Nil Nehri‘nin Kanopik Ağzı yakınındaki batık liman kenti Thonis-Heracleion’un 17 numaralı bu gemiye bakarsak. Burada araştırmacılar, eski ticaret merkezi ve kültürü hakkında çarpıcı ayrıntılar ortaya çıkaran sayısız eseri keşfederek 70’den fazla gemi enkazını keşfettiler.


Suda en az 2.000 yıldır bulunmasına rağmen, Arkeologların gövdesinin yüzde 70’ini ortaya çıkarmayı başardıkları 17 nolu gemi olağanüstü bir şekilde iyi korunmuş.. Oxford Denizcilik Arkeolojisi Merkezi’nden Arkeolog DamianRobinson, “Bu enkazı keşfedene kadar Herodot’un haklı olduğunu fark edemedik” dedi.
Gemi Herodot tarafından belirtilen çeşitli özelliklere sahip. Rusya Bilimler Akademisi Ekoloji Araştırmaları Merkezi’nden arkeolog Alexander Belov’un 2013 deki yazısında belirtiği üzere, “17 numaralı gemi planının eklemleri, Herodot tarafından tanımlandığı gibi,” tuğla sıralarının “görüntüsünü verecek şekilde sıralanmış durumda.” “17 nolu gemi planlaması enlemesine, 1,99 m uzunluğa ulaşabilen ve 11 dizgeye kadar çıkan oldukça uzun zıvanalar tarafından monte edilmiştir.


Baris’in omurgası ve 17 numaralı gemi, kalasın iki katı kalınlıkta ve gövdenin içinde çıkıntı yapan bir omurgaya sahip. “Bazı tutarsızlıklar var. Herodot’un tarif ettiği gemi, gövdenin akasya tahtalarını bir arada tutan kaburgalar gibi görev üstlenen daha kısa zıvanalara sahipti. Ve Herodot’un barisinde 17 no’lu Gemi’de bulunan takviye çerçeveleri yoktu. Bunların her ikisi de 27 metre uzunluğundaki Gemi 17’nin Herodot’un barisinden daha büyük olması durumuyla açıklanabilir. Robinson, “Herodot, tekneleri uzun iç kaburgalara sahip olarak nitelendirdi.

Hiç kimse bunun ne anlama geldiğini bilmiyordu. Bu yapı daha önce arkeolojik olarak hiç görülmedi,” dedi. “Sonra bu özel teknede bu yapım biçimini keşfettik ve kesinlikle Herodot’un söyledikleriyle uyuşuyor” dedi. Ve tabii ki, kıçtaki iki delikten geçen harika bir dümen.


Biri diğerinin önüne yerleştirildikten sonra, bu deliklerin, geminin yüküne bağlı olarak daha iyi yönlendirme sağladığı görülüyor. Bu ayrıntılı bulgulara göre, araştırmacılar 17 no’lu Geminin Herodot’un tanımına o kadar yakın olduğuna inanıyor ki aynı tersanede yapılmış bile olabilirler.
Belov’un geminin yapımını araştırması Oxford Denizcilik Arkeoloji Merkezi, Gemi 17: Thonis-Heracleion’dan bir baris adlı bir monografide yayınlandı.