Şaşırtıcı, değil mi? Kendinizi gıdıklamayı ne kadar denerseniz deneyin, ayak tabanlarınızı ve koltukaltınızı bile gıdıklamaya çalışsanız, başaramazsınız.
Bunun nedenini anlamak için beyninizin nasıl çalıştığını bilmeniz gerek. Beynin başlıca görevlerinden biri, sonraki adımda ne olacağını tahmin etmektir.
Siz hayatınızı yaşarken, merdivenlerden inerken ya da kahvaltınızı yaparken, beyninizin çeşitli bölümleri az sonra neler olacağını kestirmeye çalışır.
Bisiklete binmeyi nasıl öğrendiğinizi hatırlıyor musunuz? Başlangıçta, gidonu sabit tutarken pedal çevirmek yoğun bir dikkat gerektirmişti. Ama bir süre sonra bisiklete binmek sizin için çocuk oyuncağı haline geldi.
Şimdi bisikleti sürmek için yaptığınız hareketlerin farkında bile değilsiniz. Beyniniz, yaşadığınız deneyimlerden, neyi beklemesi gerektiğini biliyor; böylece vücudunuz bisikleti otomatik olarak kullanabiliyor.
Beyniniz, yapmanız gereken bütün hareketleri öngörebiliyor.
Sadece farklı bir şey olursa – diyelim ki kuvvetli bir rüzgar çıkarsa ya da lastiğiniz patlarsa – o zaman bisiklete binerken yaptıklarınızı bilinçli olarak düşünmeniz gerekir. Böyle beklenmedik bir şey olduğunda, beyniniz bir sonraki adımda ne yapacağına dair öngörülerini değiştirmeye zorlanır. Eğer işini iyi yaparsa, esen güçlü rüzgara uyum sağlayabilir, vücudunuzu düşmeyecek şekilde eğebilirsiniz.
Beynimizin bir sonraki adımda ne olacağını tahmin etmesi neden bu kadar önemli?
Çünkü bu sayede daha az hata yapmamızı sağlar, hatta hayatımızı kurtarabilir.
Örneğin; bir itfaiye şefi yangın yerini gördüğünde, itfaiyecileri nasıl konumlandıracağına hemen karar verir. Geçmişteki deneyimleri, olabilecekleri kestirmesini ve alevlerle mücadele etmek için en iyi planı yapmasını sağlar. Beyni, farklı planların nasıl sonuç vereceğini anında kestirebilir; böylece adamlarının hayatını riske atabilecek kötü ya da tehlikeli planları eler.
Peki bütün bunların, gıdıklanmayla ilgili sorunun yanıtıyla ne ilgisi var?
Beyniniz her zaman hareketlerinizi ve vücudunuzun nasıl hissedeceğini öngördüğü için kendi kendinizi gıdıklayamazsınız.
Başkaları sizi gıdıklayabilir çünkü onlar sizi şaşırtır. Sizi nasıl gıdıklayacaklarını önceden kestiremezsiniz.
Bu bilgiden yola çıkarak şu ilginç gerçeğe varıyoruz: Varsayalım ki, bir kuş tüyünü hareket ettiren bir makine yaptınız ama tüy makineyi çalıştırmanızın ardından bir saniyelik gecikmeyle hareket ediyor; işte o zaman kendinizi gıdıklayabilirsiniz. Çünkü o bir saniyelik gecikmeden ötürü kendi hareketlerinizin sonucu kestirilemez ve şaşırtıcı olur.
Bunun nedenini anlamak için beyninizin nasıl çalıştığını bilmeniz gerek. Beynin başlıca görevlerinden biri, sonraki adımda ne olacağını tahmin etmektir.
Siz hayatınızı yaşarken, merdivenlerden inerken ya da kahvaltınızı yaparken, beyninizin çeşitli bölümleri az sonra neler olacağını kestirmeye çalışır.
Bisiklete binmeyi nasıl öğrendiğinizi hatırlıyor musunuz? Başlangıçta, gidonu sabit tutarken pedal çevirmek yoğun bir dikkat gerektirmişti. Ama bir süre sonra bisiklete binmek sizin için çocuk oyuncağı haline geldi.
Şimdi bisikleti sürmek için yaptığınız hareketlerin farkında bile değilsiniz. Beyniniz, yaşadığınız deneyimlerden, neyi beklemesi gerektiğini biliyor; böylece vücudunuz bisikleti otomatik olarak kullanabiliyor.
Beyniniz, yapmanız gereken bütün hareketleri öngörebiliyor.
Sadece farklı bir şey olursa – diyelim ki kuvvetli bir rüzgar çıkarsa ya da lastiğiniz patlarsa – o zaman bisiklete binerken yaptıklarınızı bilinçli olarak düşünmeniz gerekir. Böyle beklenmedik bir şey olduğunda, beyniniz bir sonraki adımda ne yapacağına dair öngörülerini değiştirmeye zorlanır. Eğer işini iyi yaparsa, esen güçlü rüzgara uyum sağlayabilir, vücudunuzu düşmeyecek şekilde eğebilirsiniz.
Beynimizin bir sonraki adımda ne olacağını tahmin etmesi neden bu kadar önemli?
Çünkü bu sayede daha az hata yapmamızı sağlar, hatta hayatımızı kurtarabilir.
Örneğin; bir itfaiye şefi yangın yerini gördüğünde, itfaiyecileri nasıl konumlandıracağına hemen karar verir. Geçmişteki deneyimleri, olabilecekleri kestirmesini ve alevlerle mücadele etmek için en iyi planı yapmasını sağlar. Beyni, farklı planların nasıl sonuç vereceğini anında kestirebilir; böylece adamlarının hayatını riske atabilecek kötü ya da tehlikeli planları eler.
Peki bütün bunların, gıdıklanmayla ilgili sorunun yanıtıyla ne ilgisi var?
Beyniniz her zaman hareketlerinizi ve vücudunuzun nasıl hissedeceğini öngördüğü için kendi kendinizi gıdıklayamazsınız.
Başkaları sizi gıdıklayabilir çünkü onlar sizi şaşırtır. Sizi nasıl gıdıklayacaklarını önceden kestiremezsiniz.
Bu bilgiden yola çıkarak şu ilginç gerçeğe varıyoruz: Varsayalım ki, bir kuş tüyünü hareket ettiren bir makine yaptınız ama tüy makineyi çalıştırmanızın ardından bir saniyelik gecikmeyle hareket ediyor; işte o zaman kendinizi gıdıklayabilirsiniz. Çünkü o bir saniyelik gecikmeden ötürü kendi hareketlerinizin sonucu kestirilemez ve şaşırtıcı olur.
