İskandinav mitolojisine göre Kraken, boyu yaklaşık bin beş yüz metre kadar devasa boyutlarda olan ve zaman zaman gemilere saldıran bir ahtapot ya da mürekkep balığı olarak tasvir edilir. Hatta kimi söylentilere göre inanılmaz boyutları nedeniyle su yüzünde hareketsiz durduğunda bir ada olduğu algısını vermektedir.
Canavarın Doğuşu
Kraken’in yazılı kaynaklarda ilk kez 1735 yılında ortaya çıktığı bilinmektedir. İsveçli botanikçi, doktor ve zoolog Carolus Linnaeus’un kaleminden çıkan Systema Naturae isimli canlı organizmaları sınıflandırdığı eserinde Kraken’e de yer vermiştir. Çalışmasında Kraken’i cephalopod yani kafadanbacaklılar sınıfına koymuş ve bilimsel olarak ismini Microcosmus marinus şeklinde belirtmiştir. Her ne kadar Systema Naturae ‘nin sonraki baskılarında yer almamış da Linnaeus 1746’daki çalışmalarında Kraken’i Fauna Suecica yani “eşsiz canavar” olarak tanımlamış ve esasında şahsi olarak hiç karşılaşmadığını belirtmiştir.
Öte yandan efsanevi canavardan ilk olarak Örvar-Oddr isimli Norveç efsanesinde bahsedildiği zannedilmektedir ki hikaye 13. yüzyıla dayanmaktadır. Efsanede, isimleri Hafgufa (denizden yükselen bir adaya benzeyen yaratık) ve Lyngbakr (devasa balina benzeri yaratık) olmak üzere iki deniz canavarından söz edilmektedir. Bu canavarladan Hafgufa’nın aslında Kraken’e atıfta bulunduğu söylenmektedir.
Öte yandan efsanevi canavardan ilk olarak Örvar-Oddr isimli Norveç efsanesinde bahsedildiği zannedilmektedir ki hikaye 13. yüzyıla dayanmaktadır. Efsanede, isimleri Hafgufa (denizden yükselen bir adaya benzeyen yaratık) ve Lyngbakr (devasa balina benzeri yaratık) olmak üzere iki deniz canavarından söz edilmektedir. Bu canavarladan Hafgufa’nın aslında Kraken’e atıfta bulunduğu söylenmektedir.
Modern Kültürde Kraken
Modern kültürde dev deniz canavarı efsanesi bilim kurgu filmleri ve kitaplarının sıklıkla olmasa da konu etmekten çekinmediği bir karakter olarak karşımıza çıkmaktadır. Jules Vernes’in “Denizler Altında 20.000 Fersah” isimli kitabında, HBO yapımı “Taht Oyunları” tv dizisinde başta olmak üzere benzer basılı ve görsel yayınlarda rastlamak mümkündür.
Kraken Gerçeği
Modern bilim dünyası mevcut deliller ışığında Kraken efsanesindeki yaratığı reddetse de onun oldukça benzeri Norveç sularında bir kuzeninin varlığı bilinmektedir: Dev mürekkep balığı!
Dev mürekkep balıklarının boyları Kraken’in aksine bin beş yüz metreyi bulmasa da dişiler de on üç ve erkeklerde on metreyi bulmaktadır. Ki bu da yaklaşık yedi ila sekiz insanın toplam uzunluğuna tekabul etmektedir. Bu nedenle bu deniz canavarı efsanesinin de eski denizcilerin dev mürekkep balığı hikayelerinden doğmuş olabileceği düşünülmektedir.
Peki teorik olarak dev bir mürekkep balığının gerçekte bir gemiyi alabora etme şansı var mıdır? İşte belki de efsanenin asıl doğuşunu anlamak için bu kısmı irdelemek gerekebilir. Teorik olarak devasa mürekkep balığımızın otuz metre boyunda ve iki ile üç ton civarında olduğunu varsayalım. Diğer yandan eski zamanlarda okyanusu geçen gemilerin ise çok daha küçük boyutlarda olduğu bilinmektedir. Öreneğin Kristof Kolomb’a ait Pinta sadece yaklaşık on sekiz metre boyundaydı. Bu açıdan bakıldığında teorik olarak hiç de olasılık dışı gibi görünmüyor. Nitekim 17. yüzyılda Angola kıyılarında seyreden geminin de başına benzer bir kazanın geldiği iddia edilmektedir.
Dev mürekkep balıklarının boyları Kraken’in aksine bin beş yüz metreyi bulmasa da dişiler de on üç ve erkeklerde on metreyi bulmaktadır. Ki bu da yaklaşık yedi ila sekiz insanın toplam uzunluğuna tekabul etmektedir. Bu nedenle bu deniz canavarı efsanesinin de eski denizcilerin dev mürekkep balığı hikayelerinden doğmuş olabileceği düşünülmektedir.
Peki teorik olarak dev bir mürekkep balığının gerçekte bir gemiyi alabora etme şansı var mıdır? İşte belki de efsanenin asıl doğuşunu anlamak için bu kısmı irdelemek gerekebilir. Teorik olarak devasa mürekkep balığımızın otuz metre boyunda ve iki ile üç ton civarında olduğunu varsayalım. Diğer yandan eski zamanlarda okyanusu geçen gemilerin ise çok daha küçük boyutlarda olduğu bilinmektedir. Öreneğin Kristof Kolomb’a ait Pinta sadece yaklaşık on sekiz metre boyundaydı. Bu açıdan bakıldığında teorik olarak hiç de olasılık dışı gibi görünmüyor. Nitekim 17. yüzyılda Angola kıyılarında seyreden geminin de başına benzer bir kazanın geldiği iddia edilmektedir.
