Diyarbakır’ın en eski yerleşim yeri Silvan ilçesidir. Ermeni Krallığı’nın başkentine yakınlığı ile bilinir. Silvan’ın görülmeye değer en önemli tarihi yapısı hiç kuşkusuz Malabadi Köprüsü’dür. Çeşitli dizi, film ve şarkıya konu olan Malabadi Köprüsü, turizm açısından şehre büyük katkı sağlar. Malabadi Köprüsü, Diyarbakır’ın tarihi eserler envanterine kayıtlı bir yapıdır. Önemi büyük olan bu köprü, Batman Çayı üzerinde yer alır. Silvan’da aynı zamanda Anadolu’nun en eski mağaraları olarak bilinen Hasuni Mağaraları bulunur. Bu iki önemli tarihi yapısı ile Silvan, Diyarbakır ziyaretinde mutlaka görülmesi gereken ilçeler arasındadır. İlçede aynı zamanda yamaç paraşütü ve Malabadi Barajı’nda kano sporu yapılır.
Diyarbakır’ın merkez ilçeleri arasında her yıl binlerce yerli ve yabancı turisti ağırlayan Sur, tarihi zenginlik açısından önemli bir yere sahiptir. Tarihi surları ile ünlü olan ilçe Unesco Dünya Mirasları listesinde yer alır. Bu özelliği ile de ilgi uyandıran Sur, Diyarbakır’ın tarihi merkezi olarak kabul edilir. Sur ilçesinde yer alan ve ilçeye kattığı önem bakımından farklı bir yere sahip olan Hevsel Bahçeleri, Anadolu’nun en büyük kuş cennetidir. Dicle Nehri kenarında yer alması bu bahçeyi oldukça verimli kılan özelliklerdendir. 180’den fazla kuş türünün barındığı Hevsel Bahçeleri ve tarihsel geçmişin izlerinin buram buram hissedildiği Ulu Camii mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerdendir.
Tarihi ve kültürel bir öneme sahip olan Bağlar,
Diyarbakır’ın merkez ilçeleri arasında yer alır. Kültürel dokusundaki zenginlik ilçeye değer katan önemli özelliklerdendir. Kilise, cami ve iz bırakan tarihi yapılar ile ilçenin birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı da bilinir. Bağlar ilçesinin görülmeye değer yerlerinin başında Bağlar Kalesi gelir. Savunma amaçlı olarak yapılmış olan kale, ziyaretçilere açıktır ve içinde pek çok değerli kalıntı bulundurur. Aynı zamanda Göletli Park ve Koşuyolu Parkı ilçede görülecek yerlerdendir.
Tarihi kalıntı ve öneme sahip
Diyarbakır’ın ilçeleri arasında yer alan Çınar, özellikle mağaralar ile dikkat çeker. Süleyman Ağa Mağaraları, Şikeftan Mağaraları, Zerzevan Kalesi, Aktepe Minaresi, Jüşnehamke Mağarası ilçede mutlaka görülmesi gereken yerler arasında yer alır. Bu mağaralardan Süleyman Ağa Mağaraları, dağlar oyularak oda haline getirilerek yapılmış bir görüntüye sahiptir. Zerzevan Kalesi ise tarihsel dokuya ev sahipliği yapması bakımından önem taşır. Doğu Roma İmparatorluğu’nun en önemli eserlerinden kabul edilir. Aynı zamanda Zerzevan Kalesi, 2020 yılında Dünya Geçici Miraslar listesine giren bir yapıdır. Kalede yapılan arkeolojik kazılar sonucunda kilise, saray, konut, kaya mezarları, hamam, gözetleme kulesi ve silah deposu bulundu. Ancak kalenin en çok ilgi çeken ve turistik açıdan değer gören kalıntısı Mitras Tapınağı’dır.
Diyarbakır’ın en güzel ilçesi olarak kabul edilen Eğil, özellikle tarihi öneme sahip bir yer olduğu için oldukça değerlidir. Turistik açıdan da ilçeye büyük katkıları bulunan Eğil’de birbirinden farklı doğa sporları da yapılır. Ancak ilçeyi bu kadar değerli kılan en önemli özelliği antik kent olmasıdır. Asur döneminden kalma eserleri ve yapıları ile tarihe yolculuk yaptıran ilçe, görülmeye değer doğal zenginlikleri ile de görülmeye değerdir. Eğil, peygamberler şehri olarak da bilinir. Köklü tarihin izlerinin her bir adımda hissedildiği Eğil,
Diyarbakır ilçeleri arasında mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir adrestir.
İlçede özellikle dikkat çeken yapılar arasında Kral Kızı Kayalıkları yer alır. Bu kayalıklar altında mezar ve kilise kalıntıları bulunur. Kral Kızı Taşı dikkatli bakıldığında bir eve benzer. Bir rivayete göre kral, kızının bir çobana aşık olması sonucu onu cezalandırmak için buraya hapsetmiştir. Kral Kızı Barajı da yine bölgenin dikkat çeken noktaları arasında yer alır. Bu barajda aktif olarak dalış, jet ski, yelken, hız teknesi, kano gibi su sporları yapılır. Ayrıca Dicle ilçesinin ünlü Piran Dağları da kışın kayak yapmaya uygun bir yerdir ve kış turizmi için de uğrak bir adrestir.
Özellikle tarihsel kalıntılar açısından oldukça zengin ilçelerden birisi olan Kulp, kaleleri ile pek çok turisti ağırlar. İlçeye turizm açısından büyük bir değer katan bu kaleler, ilçeye de tarihsel bir doku kazandırır. Kaleler arasında önemli yere sahip olan hiç kuşkusuz Kefrum Kalesi’dir. 5000 yıl önce bulunduğu bilinen kale, tuğla kullanılarak yapılan tek kaledir. Ve bu kalede paraşüt ile atlama gerçekleşir. Aynı zamanda bu kale askeri üs olarak da kullanılmış önemli noktalardan biridir. Diğer bir dikkat çeken tarihi yapı Kanikan Mağaralarıdır. Yontma Taş Devrinden kalan bu mağaraların içinde oldukça dikkat çekici mezar evler bulunur. Kulp’un bu tarihi dokusu ilçenin turistik açıdan değerini her geçen gün artıran özelliklerdendir.
Diyarbakır’ın farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ilçelerinden biri Hani’dir. Tarihi milattan önce 8. Yüzyıla kadar uzanan Hani, tarihi yapılar bakımından da oldukça zengin bir ilçedir. Görülmeye değer yapılar arasında Hatuniye Medresesi, Hani Ulu Camii, Şeyh Ahmet Efendi Türbesi, Aynkebir Havuzu ve Koki Çayı Mesiresi yer alır. Günümüzde Hatuniye Medresesi, gençlere eğitim veren bir okul olarak kullanılır. Aynkebir Havuzu ise ilçede yer alan doğal güzelliklerden biridir. 9 farklı noktadan havuza su akar ve gerek yerli halk gerek turistler tarafından uğrak noktalardan biridir.
Diyarbakır ilçeleri arasında höyükler ile ünlü ilçe Bismil’dir. Bu anlamda oldukça zengin bir tarihin izlerini gözler önüne serer.
Diyarbakır’ın ilçeleri arasında mutlaka görülmesi gereken yerlerden olan bu ilçe Üçtepe Höyük, Kenantepe Höyük, Şahintepe Höyüğü ve Karatepe Höyüğü ile dikkat çeker. Bu tarihi kalıntıların bazılarının üzerinde yine tarihin izlerini taşıyan çizimler ve işlemeler yer alır. Helenistik dönemin izlerini taşıyan bu höyükler, yansıttığı doku ile de turistik bir öneme sahiptir.
