Çene Kilitlenmesi Nedir, Neden Olur?

Ekli dosyayı görüntüle 12256
Çene eklemi ağzın açılıp kapanmasından sorumludur. Bu hareketler çeşitli nedenlerle kısıtlanabilir. Çene kilitlenmesi, ağzı açamama veya kısıtlanma durumudur. Çene kilitlenesinin nedeni çiğneme kaslarının spazmı ise buna trismus denir…

Çene Kilitlenmesinin Tanımı​

Çene, kafatasının üst ve alt çenelere bölünmüş büyük bir parçasıdır. Yüzün alt yarısında bulunur ve çenenin iki kısmı arasında dolaylı bir bağlantıyı temsil eden çene kemikleri ve çene eklemlerinden oluşur. Alt çeneyi hareket ettiren temporomandibular eklemler ve çiğneme kasları, çiğneme ile konuşmayı sağlar. Üst çene ise elmacık kemiğine ve burun kemiğine sıkıca bağlı olduğu için hareket ettirilemez.

Çene kilitlenmesi, tıpta ağzı açamama veya kısıtlama olarak anlaşılır. Kilitlenme, doğrudan eklem veya kasların etkilenmesinden kaynaklanabilir. Bu rahatsızlık, şiddet veya konuma göre üç farklı derecede sınıflandırılabilir:

• Birinci derece çene kilitlenmesi, yalnızca hafif veya öznel olarak fark edilebilir bir ağız açma bozukluğunu tanımlar.
• İkinci derece çene kilitlenmesi, 10 mm’lik maksimum ağız açıklığını tanımlar.
• Üçüncü derece çene kilitlenmesinde ise ağız sadece yaklaşık 1 mm açılabilir.

Şiddete göre sınıflandırmanın yanı sıra, çene kilitlenmesi tipik olarak meydana geldiği yere göre de farklılık gösterir. Nedenine bağlı olarak, tek taraflı ve iki taraflı semptomlar arasında ayrım yapılır. Örneğin, sadece bir dişi etkileyen lokal inflamasyon durumunda tek taraflı semptomlar mümkündür. Temporomandibular eklemin dejeneratif hastalıkları, aşınma ve yıpranma belirtileri ise genellikle her iki tarafta eşit olarak meydana gelir.

Çene Kilitlenmesinin Nedenleri​

Çene kilitlenmesinin altında yatan sebepler çeşitlidir ancak çoğunlukla kaslarda, temporomandibular eklemde veya çene sinirlerinde yatmaktadır. Çiğneme kaslarındaki kramplar ağzın genel olarak açılmasını zorlaştırır. Bunun başlıca nedeni, ağzı kapatmaktan sorumlu kasların ağzı açmaktan sorumlu olanlardan daha güçlü olmasıdır.

• Ağzı açamama, temporomandibular eklemden kaynaklanabilir. Temporomandibular artroz veya çene kırığı gibi temporomandibular eklem hastalığı çene kilitlenmesinin nedeni olabilir.
• Tükürük bezlerindeki bir değişiklik de ağzın açılmasını engelleyebilir. Tükürük bezlerinin şişmesi ve iltihaplanması, çene kilitlenmesine yol açabilir.
• Diş tedavisi sırasında anestezi kullanılırsa, enjeksiyon deliği bölgedeki kaslara da zarar verebilir. Bu tür bir yaralanma, çene kilitlenmesini de tetikleyebilen bir hasar oluşturur.
• Yirmi yaş dişi ameliyatından sonra veya yirmi yaş dişleri çıktıktan sonra iltihabi bir reaksiyon meydana gelebilir. Atılım zorsa ve dişler tarafından çok sayıda yumuşak dokunun yer değiştirmesi gerekiyorsa, ciddi şekilde iltihaplanan ve böylece çenenin açılmasını engelleyen mukoza zarı cepleri gelişir.
• Elmacık kemiği gibi kafatasının kemik yapılarının kırılması da çene kilitlenmesinin olası bir nedenidir.
• Ayrıca, bademcik apsesi de çene kilitlenmesine neden olabilir.

• Yirmilik Diş Ameliyatından Sonra Çene Kilitlenmesi​

  Yirmilik diş ameliyatından sonra çene kilitlenmesi meydana gelebilir. Bu sorun, özellikle dört yirmilik dişin tamamı tek seansta çekildiğinde yaygındır. Bu işlem sırasında, yirmi yaş dişlerine tam olarak ulaşmak ve yeterli görüş sağlamak için çene mümkün olduğunca genişletilmektedir. Bu açılma nedeniyle çiğneme kasları genellikle aşırı gerilir ve işlevlerini bir süre düzgün bir şekilde yerine getiremez.
  
  
  Kaldıraç ve pense tarafından uygulanan kuvvetler, işlemden sonra birkaç hafta devam edebilen ağız açılması sorununa neden olabilir.
  
  Çene kilitlenmesi şırınga ile lokal anestezi sırasında da oluşabilir. Enjeksiyon, bir hasara neden olacak kadar kası tahriş edebilir. Hematom olarak adlandırılan bu durum, çiğneme kaslarının ağzı açmasını engeller ve ağrıya neden olur.
  
  

  Bademcik Apsesine Bağlı Çene Kilitlenmesi​

  Boğazda bakteriyel bir enfeksiyonun tedavi edilmeden bırakılması bademciklere yayılabilir ve orada apse oluşturabilir. Bu apse yutmayı ve ağzı açmayı da zorlaştırır. Hasta solunum güçlüğü ve sepsis gelişene kadar tedavi edilmezse, durum daha da kötüleşir. Sepsiste lokal inflamasyon sistemik dolaşıma yayılır ve hayati organları etkiler. Bu nedenle, böyle bir durumda hemen bir doktora veya diş hekimine görünmek önemlidir.
  
  

  Çene Kilitlenmesinin Belirtileri​

  Çene kilitlenmesi genellikle başka semptomlara da sahip olabilen nedensel bir hastalığın eşlik eden belirtisidir. Bu belirtiler, değişen düzeyde ağrıyı içerir. Çene kilitlenmesinin nedenine bağlı olarak iltihabi ağrı veya basınç ağrısı meydana gelebilir. Ağzı açmaya yönelik herhangi bir girişim, ağrı oluşumunu tetikleyebilir.
  
  Çene kilitlenmesi ile ilişkili ağrı, semptomların nedenine bağlıdır. Çene kilitlenmesine bir iltihabi reaksiyon neden oluyorsa, hasta tipik olarak yanma şeklinde iltihabi ağrıyı yaşar. Bu, tükürük bezlerinin iltihaplanmasından veya yirmi yaş dişlerinin neden olduğu mukoza zarının iltihaplanmasından kaynaklanabilir. Çene veya elmacık kemiği gibi kafatası kemiklerinin hasarı durumunda gelişen ağrı, ilgili kişiye göre farklı bir niteliğe sahiptir.
  
  Ağrı, anatomik yakınlık nedeniyle başın diğer bölgelerine yayılarak, baş ağrısı veya kulak ağrısı ile sonuçlanabilir. Migren atakları, çene kilitlenmesinin neden olduğu ağrı semptomlarıyla da tetiklenebilir.
  
  Ayrıca, sınırlı ağız açıklığı nedeniyle gıda alımı ciddi şekilde kısıtlanabilir. Çiğneme genellikle zordur. Bu nedenle, etkilenen kişi yumuşak yiyecekler tüketmeyi tercih eder. Ek olarak, konuşma eylemi de çene kilitlenmesi ile kısıtlanabilir.
  
  

  Çene Kilitlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?​

  Tedavi seçenekleri, çene kilitlenmesini tetikleyen nedenlere bağlıdır. Çene kırılmasından kaynaklanan bir durumda, etkilenen kişinin çenesini serbest bırakması genellikle mümkün değildir. Kırılan kemikler sadece cerrahi olarak düzeltilebilir. Diğer çoğu durumda, hasta bazı çene egzersizleri ile tedaviye yardımcı olabilir. Düzenli egzersizler ile ağzı tekrar rahatça açma konusunda ilerleme sağlanabilir.
  
  Çiğneme kasları veya azı dişlerindeki lokal, iltihaplı değişiklikler için ağrı kesici, kas gevşetici veya iltihap önleyici ilaçlar reçete edilir. Hasta tarafından bağımsız olarak yapılabilecek dairesel çene egzersizleri, çiğneme kaslarını gevşetmeye yardımcı olabilir.
  
  Çene kilitlenmesinin iyileşme süresi, nedene ve tedavisine bağlı olarak değişir. Şikayetler genellikle gerçek neden tedavi edildikten sonra ortadan kalktığından, iyileşme süresi terapinin tipine, bireysel iyileşmeye ve ilgili kişinin işbirliğine bağlıdır.