Varlıklarına Göre İsimler

Katılım
3 yıl 6 ay 12 gün
Mesajlar
5,534
Tepkime puanı
1,099
Yaş
27
Konum
İzmir/35
Memleket
İzmir
Meslek
Grafiker
Cinsiyet
bPg20e
Medeni Hal

1. Tekil isim:​

Tek varlığı belirten ve karşılayan, yapıca tekil olan (topluluk isimleri hariç) kelimelerdir. kendi, ben, çocuk, kalem, defter...


Not: Tür adı olan her kelime, o türden tek varlığı anlattığı gibi; biçimce çoğullanmadığı hâlde o türün tümünü ya da bir bölümünü de anlatabilir. Bu durumda da tekil sayılırlar.

  • İnsan, düşünen, konuşan bir varlıktır. (bütün insanlar)
  • Çiçek, susuzluktan kurumuş. (herhangi bir çiçek)


2. Çoğul isim:​

Yapısında, anlamında birden çok varlığı barındıran, çokluk eki almış isimlerdir. Cins isimlerinin çoğulu yapılır.

* onlar, evler, fikirler, merkezler, dünyalar, kuşlar, böcekler, kelebekler, arılar...

Not: Şekil yönüyle çoğul olmadığı, çokluk eki almadığı hâlde anlamca çoğul olan kelimeler vardır.

Seçmen, tercihini yarın ortaya koyacak.
  • Asker, sınırları bekliyor.
  • Genç yaşta saçı dökülmüş.
Bu cümlelerde seçmen, asker ve saç kelimeleri tekil oldukları hâlde anlamca çokluk bildirmektedirler. Bunlar, topluluk isimleri değildir.

Not: Bazı durumlarda özel isimlere de çoğul eki getirilir: Çokluk eki -lar/ler eklendiği kelimeye şu anlamlarıkatar:

a) Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır.
  • Yarın Ahmetlere gideceğiz.
  • İzmir’e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz. (burada özel isme getirilmemiş.)
  • Aliler bize gelecekler.

b) Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:
  • Bu millet nice Fatih’ler, Kemal’ler yetiştirecektir.
  • Bu topraklarda ne Çaldıran’lar, ne Ridaniye’ler yaşandı.

c) Aynı ismi taşıyanları belirtir:
  • Sınıftaki Ali’ler ayağa kalksın.
  • Hüseyin’lerin hepsi buraya gelsin.

d) Abartma anlamı katar: Çalışmak için ta Almanya’lara gitti.

e) Topluluk, soy kavramı bildirir:Osmanlılar, Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar...


3. Topluluk İsmi:​

Yapıca tekil, ancak anlam bakımından çoğul olan; aynı türe dahil birden çok varlığı anlatan isimlerdir. Teklerden oluşan topluluğu, çokluğu bildiren kelimelere denir.
* ordu, sürü, orman, sınıf, okul, millet...

Not: Topluluk isimleri de çokluk eki alabilir. Bu durumda aynı topluluktan birden fazla olduğu ifade edilmiş olur. Ordular, ormanlar, sürüler.

Not: "-°z" ekinin de eklendiği sözcüğe topluluk anlamı kattığını ifade eden dil bilimciler de vardır:
* iki-z, beş-iz, dörd-üz
 
Geri
Üst Alt