Sentor, Yunan mitolojisine ait mitolojik bir yaratıktır. Kendilerinden önce gelen bir üne sahip kötü şöhretli bir topluluktur ve görünüşe göre her şeyden önce iyi şarap ve dünyevi zevklere değer verirler. Sentor kadar kötü şöhretli bir yaratık için, Pindar'ın atalarını açıkça bir sosyal tehdit olarak tanımlaması şaşırtıcı değildir: "...insanlar arasında veya Cennet yasalarında onur sahibi olmayan canavarca bir cinsten..."

Sentorlar ormanlarda ve dağlarda yaşar, mağaralarda yaşar ve yerel av hayvanlarını avlarlar. Sosyal normların ağırlığının çok ağır bastığı şehrin koşuşturmacasından hoşlanmazlar. Bu tür yaratıklar sınırsız, açık alanlarda çok daha rahattırlar. Belki de bu yüzden tanrılar Dionysus ve Pan'ın arkadaşlığına bu kadar değer verirler.

Bir sentor imgesi benzersizdir, ancak tamamen Yunan değildir. Hindistan'ın Kinnaras'ından Rus Palkan'ına kadar yarı at varlıklarla övünen birçok dünya mitolojisi vardır. Bu, at vücutlu insan imgesinin nereden geldiği sorusunu akla getirir.

Sentorlar Nedir?​

Sentorlar ( Kentauros ), Yunan mitolojisinden mitolojik bir yaratık ırkıdır . Bu mitolojik varlıklar, tanrı Pan'ın diyarı olan Teselya ve Arkadya dağlarında yaşarlar . Ayrıca Batı Mora'nın Elis ve Laconia'sında da var oldukları bilinmektedir.

At alt yarımları, sentorları engebeli, dağlık arazilerle başa çıkmak için iyi donanımlı hale getirir. Ayrıca onlara hız kazandırır, böylece onları büyük avların eşsiz avcıları yapar.

Çoğu zaman, sentorların sarhoşluğa ve şiddet eylemlerine yatkın oldukları anlatılır. Genellikle mitolojide kanuna veya başkalarının refahına pek önem vermeyen kaba yaratıklar olarak görünürler. Bu mizaca ilişkin dikkate değer bir istisna, tanrı Cronus'un oğlu ve perisi Philyra olan Chiron'dur. Diğer mitolojik yaratıklar gibi sentorlar da Yunan mitolojisinde farklı derecelerde görülür.

Sentorlar Yarı İnsan mıdır?​

Sentorlar her zaman yarı insan olarak tasvir edilir. Bununla birlikte, sentorlar yıllar boyunca birçok biçime büründü . Kanatları, boynuzları ve hatta... insan bacakları vardı? Tüm bu yorumların paylaştığı tek ortak özellik, sentorların yarı insan, yarı at olmasıdır.

Antik Yunan sanatı, sentorları alt gövdeleri at, üst gövdeleri insan olarak tasvir etmiştir. Bu, MÖ 8. yüzyıldan kalma bronz heykelciklerde ve MÖ 5. yüzyıldan kalma şarap sürahileri (oinochoe) ve yağ şişeleri (lekythos) üzerinde bulunan kabartmalarda da yansıtılmıştır. Romalılar gelenekten kopmak istemediler, bu yüzden Greko-Romen sanatı da daha fazla yarı at adamla doluydu.

Yarı insan yarı at olan sentorların imgesi modern medyada popülerliğini sürdürüyor. Vampirler, kurt adamlar ve şekil değiştirenler kadar bir fantezi zımbasıdırlar. Sentorlar Harry Potter ve Percy Jackson serilerinde, Netflix'in Blood of Zeus'ta ve Pixar Animation Studios'un Onward filminde yer alır.

Sentorlar İyi mi Kötü mü?​

Sentor ırkı ne iyidir ne de kötüdür. Kanunsuzluğu ve ahlaksızlığı açık kollarla kucaklasalar da, mutlaka kötü yaratıklar değillerdir. Sentorlar – antik Yunanlıların bakış açısından – uygarlaşmamış varlıklardır. Antik Yunanlıların kendilerini nasıl düşündüklerinin bir aynasıdırlar.

Mitolojide, sentorların alkol ve diğer kötü alışkanlıklara karşı belirgin bir zaafı vardı. İçki veya zevklerine uygun herhangi bir şeyle doyduklarında, kontrolü kaybederlerdi. Bu nedenle sentorların şarap ve delilik tanrısı Dionysus'a eşlik etmesi şaşırtıcı değildir . Dionysus'un alayında dağılmamış olsalar bile, sentorlar en azından onun arabasını çekiyorlardı.

Sentorlar mitlerde, hayvansal eğilimlerinin egemen olduğu kaotik doğa güçleri olarak ortaya çıktı. Gerçekten de sorunlu olsalar da (ve Dionysus ve Pan'ın takipçilerine yakışır bir şekilde) sentorlar hiçbir şekilde doğası gereği kötü yaratıklar değildi. Bunun yerine, bilinçli uygarlık ile ilkel dürtü arasında sürekli dalgalanan insanlığın sürekli mücadelesini temsil ediyorlardı.

Sentorlar Neyi Temsil Eder?​

Sentorlar, Yunan mitolojisinde insanlığın hayvansal yanını temsil eder. Genellikle varsayılan olarak uygarlaşmamış ve ahlaksız olarak kabul edilirlerdi. Sonuçta, bu genellemeye uymayan tek sentorlar - Chiron ve Pholus - sentorların ortak atasından gelmemiştir. Bu aykırılar, kısraklara şehvet duyan toplum dışı kişilerden ziyade ilahi birlikteliklerden doğmuştur.

Ancak, sentorların "medeniyetsiz" olduğunu söylediğimizde, antik Yunan'ın "medeniyet" algısının ne olduğunu düşünmek hayati önem taşır. Ve bu kolay değildir.

Antik Yunan'ın farklı şehir devletleri farklı şeylere değer veriyordu. Örneğin Atina eğitim, sanat ve felsefenin merkeziydi. Karşılaştırıldığında Sparta katı bir askeri eğitime sahipti ve zihinsel konulara daha az değer veriyordu.

Uygar olmak genellikle kişinin rasyonel bir insan olması anlamına geliyordu. Kişinin zevkleri, tercihleri ve iyi alışkanlıkları vardı. Ancak her şeyden önce, uygar bir bireyin antik Yunanlılarla aynı değerlere ve geleneklere sahip olduğu düşünülüyordu.

Bilgeliği ve zekayı diğer şeylerin üstünde tutmak medeni bir insanın işaretiydi. Aynı şekilde, misafirperverlik ve sadakat de büyük bir vurguyla ele alınıyordu. Tüm bu özellikler Chiron ve Pholus'un karakterlerinde yansıtılmıştır.

Bu arada, antik Yunanlılar kendilerinden farklı olanları "medeniyetsiz" olarak görüyorlardı. Bu, farklı inançlara ve değerlere sahip olmaya kadar uzanabildiği gibi, dil ve görünümü de kapsayabilirdi. Yunan dünyasının uç noktalarındakilerin, kendileri çok Yunan olmalarına rağmen medeniyetsiz oldukları düşünülüyordu. Bu nedenle, Yunan mitolojisindeki sentorların ahlaksızlığı, yaratıkları toplumun geri kalanından ayrı tutan şeylerden sadece biriydi.

Diğer önemli faktörler arasında alışılmadık görünümleri ve kötü alışkanlıkları da vardı. Sentorlar ayrıca geleneksel olarak izole bir toplumdu ve insan temasından uzak duruyorlardı.

Dişi Sentorlara Ne Ad Verilir?​

Dişi sentorlara sentaurides ( kentaurides ) veya sentoresler denir . Erken Yunan edebiyatında nadiren bahsedilir. Aslında sentorlar çoğunlukla Yunan sanatında ve daha sonraki antik çağlardaki Roma uyarlamalarında tasvir edilir. Athena'nın rahibesi olan ve canavar gorgon'a dönüşen Medusa bile , nadiren de olsa, dişi sentor olarak tasvir edilmiştir.

Tahmin edilebileceği gibi, dişi sentorlar fiziksel olarak diğer (erkek) sentorlarla aynı görünür. Sentorlar hala bir atın alt yarısına sahiptir, ancak üst gövdeleri bir insan kadınınınkine benzer. Yaşlı Philostratus, sentorları bir atın gövdesine sahip oldukları yerlerde bile güzel olarak tanımlar: “…bazıları beyaz kısraklardan büyür, diğerleri… kestane kısraklara bağlıdır ve diğerlerinin tüyleri beneklidir… iyi bakılmış atlarınki gibi parlarlar…”

Sentorların en ünlüsü, savaşta ölen bir sentor olan Cyllarus'un karısı Hylonome'dur. Kocasının ölümünden sonra perişan olan Hylonome kendi canına kıydı. Ovid'e göre Metamorfozlar'da " tüm sentor kızları arasında Hylonome'dan daha güzeli yoktu". Onun ve kocasının kaybı, sentor dünyasında hissedildi.

Ünlü Sentorlar​

En iyi bilinen sentorlar, aykırı olanlardır. Ya kötülüğüyle meşhurdurlar ya da dikkat çekici derecede naziktirler ve diğer sentorları rahatsız eden sözde "ahlaksızlıktan" uzak dururlar. Yine de, bazen sentorlar öldüklerinde sadece isimleri anılır ve önemli bir başarıya işaret eden başka bir bilgi verilmez.

Yunan mitolojisinde adı geçen Sentorlar:

Asbolus
Şiron
Cyllarus
Evrim
Hilonom
Nessos
Pholus

Her şeyden önce, oradaki en ünlü sentor Chiron'dur. Herakles, Asclepius ve Jason dahil olmak üzere Pelion Dağı'ndaki evinden bir dizi Yunan kahramanı eğitti. Chiron ayrıca Aşil'in babası Kral Peleus'un yakın arkadaşıydı .

Yunan Mitolojisinde Sentorlar​

Yunan mitolojisindeki sentorlar sıklıkla insanların hayvansal tarafını temsil ederdi. Hayvansal dürtüleri tarafından kontrol edilirlerdi, her şeyden önce kadınları, içkiyi ve şiddeti arzularlardı. Bununla birlikte, herhangi bir içgüdü muhtemelen ciddi bir düşünceden daha değerliydi. Sosyal normlar da onların işi değildi.

Sentorları içeren önemli mitler kaotik ve bazen sapkındır. Onların tasarlanmasından Sentoromachy'ye kadar (sadece Titanlar ve Gigantes'in kendilerinden sonra gelen bir savaşı yoktu), sentor mitleri en azından bir deneyimdir.

Sentorların Yaratılışı​

Sentorların ilginç bir kökeni vardır. Her şey Lapith kralı Ixion'un Hera'ya göz dikmesiyle başladı . Zeus en sadık koca değildir, ancak karısıyla flört eden diğer erkeklere de tahammülü yoktur.

Ixion başlangıçta Olimpos Dağı'nda bir akşam yemeği konuğuydu , ancak Yunan tanrılarının çoğu ondan hoşlanmıyordu. Kendisine söz verdiği gelin hediyelerini ödemekten kaçınmak için kayınpederini öldürmüştü. Zeus, bir sebepten ötürü adama acıdı ve onu akşam yemeğine davet etti, bu da ihanetini daha da kötüleştirdi.

Ölümlü kraldan intikam almak için Zeus, Ixion'un baştan çıkarması için karısının şeklinde bir bulut yaptı. Hera'ya benzeyen bulutun daha sonra Nephele adında bir peri olduğu ortaya çıktı . Ixion dizginleyemedi ve Hera olduğunu düşündüğü Nephele ile yattı. Bu birliktelikten Centaurus doğdu: centaurların olası atası.

Centaurus'un sosyal olmayan ve kaba olduğu, diğer insanlar arasında neşe bulamadığı söylenirdi. Sonuç olarak, kendini Tesalya dağlarına hapsetti. Toplumun geri kalanından uzaktayken, Centaurus bölgede yaşayan Magnesian kısraklarıyla sık sık çiftleşti. Bu buluşmalardan, centaur ırkı ortaya çıktı.

Her zamanki gibi, sentor yaratılış mitinin başka varyasyonları da vardır. Bazı yorumlarda, efsanevi varlıklar Yunan tanrısı Apollon ve perisi Stilbe'nin oğlu yerine Centaurus'tan gelir . Ayrı bir mit, tüm sentorların Ixion ve Nephele'den doğduğunu belirtir.