Şamanizm
Şamanizm milattan önceki devirlerden bu yana İç Asya ve Orta Asya’da Türklerin ve çevrelerindeki toplulukların uyguladıkları, şaman adı verilen din adamları aracılığıyla gerçekleştirilen inançlar ve uygulamalar bütünüdür.
Kısaca Şamanizm Tanrılar, ruhlar ve insanlar arasında ilişkiyi sağlayan bir tekniktir.
Şamanların Görevleri
Bir şaman en başta doğaüstü dünyayla iletişime geçerek, halkın çeşitli türden dertlerine ve isteklerine çare bulur. Bu iletişime geçme esrik bir yolculukla mümkündür.
Bu yolculuk esnasında ya göğe çıkılır ya da yer altına inilir. Şamana bu yolculuğunda kartal, ördek, kaz, kuş, geyik, at, ayı, kurt gibi çeşitli hayvanlar yardımcı olur.
Şaman bunların yardımıyla ya da onların biçimine bürünerek Gökyüzüne çıkıp Tanrılardan ya da Ruhlardan gerekli şeyleri alır ve insanların yardımlarına koşar, dertlerine çare bulur. Bahsedilen bu hayvanlardan biri de şamanın koruyucu ruhudur.
Bu yolculuktan anlayacağımız üzere şamanların, ruhları ait oldukları yere yani ölüler alemine gönderme, her türlü hastalığa çare bulma, hastanın hastalık esnasında koruyucu ruhunu geri getirme, zor doğumlara yardımcı olma, verilen kurbanları Gök ve Yer Tanrısına ulaştırma, çeşitli dinsel törenler inşa etme, kötü ruhlardan insanları korumak için ayin düzenleme, geleceği görmek için fal bakma gibi görevleri vardır.
Şamanlar ak ve kara şamanlar olmak üzere ikiye ayrılır. İlk şamanların ak şamanlar olduğu söylenir. Ak Ülgen’in(ülgen:Gökteki 3 önemli Tanrıdan biri) rengi olduğundan dolayı ak şamanlar kara şamanlardan daha kutsal sayılmıştır. Bununla birlikte yer ve yeraltı ruhlarıyla iletişime geçen kara şamanlardır.
Fotoğraf : Vera Salnitskaya
Peki Nasıl Şaman Olunur? İsteyen Herkes Şaman Olabilir mi?
Herkesin şaman olması mümkün değildir. Şamanlar seçilmiş insanlardır ve nadiren soylarında şaman bulunmayanlar arasından seçilir. Büyük şamanlar kendi isteğiyle değil ruhların çağrısı sonucu şaman olurlar. Şamanlık mesleği atasından kalanlar ise küçük şaman olur.
Şamanlar genelde toplumdan uzak duran kişilerde ortaya çıkar. Ergenliğe geçiş döneminde görülen belirtiler şamanlığa geçişin ilk belirtileridir.
Kişide sıklıkla baş dönmesi, bayılmalar, gerçek üstü varlıklar görme, sinirli ve düşünceli ruh hali, yeme içmeden kesilme, insanlardan uzaklaşma , ruhsal ve bedensel acılara maruz kalma, insanüstü varlıklarla konuşma şaman olma yolunda gözlenen belirtilerdir.
Şaman Elbisesi ve Davulu
Şamanın kendisine yardımcı olan malzemelerinden biri üzerinde çeşitli unsurların ve hayvan kalıntılarının bulunduğu şaman elbisesidir. Bu elbise şamanın hizmet ettiği ruhun isteğine göre şamanların akrabaları tarafından oldukça ayrıntılı dikilir.
Yolculuğun türüne göre elbise şamana en iyi hizmeti sunacak şekilde tasarlanır. En eski ve özgün şaman elbiseleri hayvan şekillerini taklit eden giysilerdir.
Kartal, geyik, ayı biçiminde yapılmış ya da bu hayvanlara işaret eden çeşitli unsurları bünyesinde barındıran elbiseler en yaygın olanlarıdır.
Şaman elbiselerinde savunma ve saldırı sembolleri olarak çan, hayvan iskeletleri, ay güneş sembolleri ve şamanın ruh atası olan hayvan kemikleri bulunur.
Bir Sibirya Şaman kostümü
Bir şamanın en önemli ritüel malzemesi davuludur. Bu davul şamana yardımcı olan hayvan ya da ruh gibidir. Bazen o şamanın bineği olarak algılanır.
Şamanın yer altına iniş ve gökyüzüne yükselme törenlerinde, Tanrıya ya da ruhlara kurban sunma, bir evi kötü ruhlardan temizleme, ölünün ruhunu ölüler dünyasına götürme gibi amaçlarla kullanılır.
Bu davul şaman ayinleri esnasında da oldukça önem teşkil eden kayın ağacından ve geyik ya da dağ keçisi derisinden yapılır. Şaman öldükten sonra davul tahrip edilerek şamanın mezarı yanındaki bir ağaca asılı bırakılır.
İLGİLİ : Türk Mitolojisi – Oluşumu, Yaratılış ve Tanrılar
Kaynakça:
Türk Mitolojisinin Ana Hatları – Yaşar ÇORUHLU
Şamanizm milattan önceki devirlerden bu yana İç Asya ve Orta Asya’da Türklerin ve çevrelerindeki toplulukların uyguladıkları, şaman adı verilen din adamları aracılığıyla gerçekleştirilen inançlar ve uygulamalar bütünüdür.
Kısaca Şamanizm Tanrılar, ruhlar ve insanlar arasında ilişkiyi sağlayan bir tekniktir.
Şamanların Görevleri
Bir şaman en başta doğaüstü dünyayla iletişime geçerek, halkın çeşitli türden dertlerine ve isteklerine çare bulur. Bu iletişime geçme esrik bir yolculukla mümkündür.
Bu yolculuk esnasında ya göğe çıkılır ya da yer altına inilir. Şamana bu yolculuğunda kartal, ördek, kaz, kuş, geyik, at, ayı, kurt gibi çeşitli hayvanlar yardımcı olur.
Şaman bunların yardımıyla ya da onların biçimine bürünerek Gökyüzüne çıkıp Tanrılardan ya da Ruhlardan gerekli şeyleri alır ve insanların yardımlarına koşar, dertlerine çare bulur. Bahsedilen bu hayvanlardan biri de şamanın koruyucu ruhudur.
Bu yolculuktan anlayacağımız üzere şamanların, ruhları ait oldukları yere yani ölüler alemine gönderme, her türlü hastalığa çare bulma, hastanın hastalık esnasında koruyucu ruhunu geri getirme, zor doğumlara yardımcı olma, verilen kurbanları Gök ve Yer Tanrısına ulaştırma, çeşitli dinsel törenler inşa etme, kötü ruhlardan insanları korumak için ayin düzenleme, geleceği görmek için fal bakma gibi görevleri vardır.
Şamanlar ak ve kara şamanlar olmak üzere ikiye ayrılır. İlk şamanların ak şamanlar olduğu söylenir. Ak Ülgen’in(ülgen:Gökteki 3 önemli Tanrıdan biri) rengi olduğundan dolayı ak şamanlar kara şamanlardan daha kutsal sayılmıştır. Bununla birlikte yer ve yeraltı ruhlarıyla iletişime geçen kara şamanlardır.
Fotoğraf : Vera Salnitskaya
Peki Nasıl Şaman Olunur? İsteyen Herkes Şaman Olabilir mi?
Herkesin şaman olması mümkün değildir. Şamanlar seçilmiş insanlardır ve nadiren soylarında şaman bulunmayanlar arasından seçilir. Büyük şamanlar kendi isteğiyle değil ruhların çağrısı sonucu şaman olurlar. Şamanlık mesleği atasından kalanlar ise küçük şaman olur.
Şamanlar genelde toplumdan uzak duran kişilerde ortaya çıkar. Ergenliğe geçiş döneminde görülen belirtiler şamanlığa geçişin ilk belirtileridir.
Kişide sıklıkla baş dönmesi, bayılmalar, gerçek üstü varlıklar görme, sinirli ve düşünceli ruh hali, yeme içmeden kesilme, insanlardan uzaklaşma , ruhsal ve bedensel acılara maruz kalma, insanüstü varlıklarla konuşma şaman olma yolunda gözlenen belirtilerdir.
Şaman Elbisesi ve Davulu
Şamanın kendisine yardımcı olan malzemelerinden biri üzerinde çeşitli unsurların ve hayvan kalıntılarının bulunduğu şaman elbisesidir. Bu elbise şamanın hizmet ettiği ruhun isteğine göre şamanların akrabaları tarafından oldukça ayrıntılı dikilir.
Yolculuğun türüne göre elbise şamana en iyi hizmeti sunacak şekilde tasarlanır. En eski ve özgün şaman elbiseleri hayvan şekillerini taklit eden giysilerdir.
Kartal, geyik, ayı biçiminde yapılmış ya da bu hayvanlara işaret eden çeşitli unsurları bünyesinde barındıran elbiseler en yaygın olanlarıdır.
Şaman elbiselerinde savunma ve saldırı sembolleri olarak çan, hayvan iskeletleri, ay güneş sembolleri ve şamanın ruh atası olan hayvan kemikleri bulunur.
Bir Sibirya Şaman kostümü
Bir şamanın en önemli ritüel malzemesi davuludur. Bu davul şamana yardımcı olan hayvan ya da ruh gibidir. Bazen o şamanın bineği olarak algılanır.
Şamanın yer altına iniş ve gökyüzüne yükselme törenlerinde, Tanrıya ya da ruhlara kurban sunma, bir evi kötü ruhlardan temizleme, ölünün ruhunu ölüler dünyasına götürme gibi amaçlarla kullanılır.
Bu davul şaman ayinleri esnasında da oldukça önem teşkil eden kayın ağacından ve geyik ya da dağ keçisi derisinden yapılır. Şaman öldükten sonra davul tahrip edilerek şamanın mezarı yanındaki bir ağaca asılı bırakılır.
İLGİLİ : Türk Mitolojisi – Oluşumu, Yaratılış ve Tanrılar
Kaynakça:
Türk Mitolojisinin Ana Hatları – Yaşar ÇORUHLU
