Rıza Tevfik: Kuramcı ve Uygulayıcı

Sosyolog Ziya Gokalp ve Edebiyat Tarihçisi M. Fuad Köprülü’den sonra Türk bilim hayatında "folklor" disiplininden folklor terimi kullanarak söz edilen üçüncü bilimsel yazı felsefeci Rıza Tevfik Bölükbaşı (1809-1949) tarafindan kaleme alınmıştır.
"Raks" ve "Dans" gibi makaleleriyle folklor konusunda ilk ve öncü yazıları yazan Rıza Tevfik'in folklor konulu makalesinin başlığı "Folklor-Folklore"dir.
Rıza Tevfik folklorun bilim olarak Türkiye'de kökleşmesinde önemli bir yeri olan bu once yazisindan başka, Ziya Gökalp'in öngördügü aydının ‘’halka dogru’’ yönelişini uygulamalı olarak en iyi temsil edenlerden biri olarak da onemli bir yere sahiptir. Ziya Paşa'nın "Şiir ve Inşa"da sözünü ettiği gerçek şiirimizin halk şiiri oldugu görüşü, zaman içinde birçok taraftar toplayarak 20. yüzyıl başına kadar gelmis, Gökalp'in biçimlendirdiği şekliyle uygulama alanı bulmuştur. Bu dönemde aydınlar, bir dönem Osmanli aydınının "parmak hesabi" olarak adlandırdığı ve küçümsediği hece vezni ile şiirler söylemiş ve "Bes Hececiler" "Yedi Meşaleciler" gibi hece şiirini benimseyen şiir okulları ortaya çıkmış, bunların etkisi kimi günümüz şairlerine kadar gelmistir. Rıza Tevfik, aydının hece ile şiir söylemesi ekolünün ilk ve başarılı uygulayıcılarından biri olarak değerlendirilebilir. Onun aşık tarzı koşmalarıve Bektaşi nefesleri, uygulamalı halkbilimi Örnekleri olmaktan öte halk şiiri tarzinda başarılı sanat yaratmaları niteliğindedir. Örneğin onun "Uçun kuşlar" redifli şiiri, bestelenerek günümüze kadar gelen önemli örneklerden biridir:
Uçun kuşlar uçun doğduğum yere;
Şimdi dağlarında mor sümbül vardır.
Ormanlar koynunda bir serin dere,
Dikenler içinde sarı gül vardır.