Sultan Ahmet büyük dedesi Fatih Sultan Mehmet’in fermanı olan kardeş katlini kaldırarak yerine ekber (en büyük) kişinin saltanat naipliğini getirmişti. Anlamı Sultan vefat edince yerine ailenin en büyüğünün Padişah olmasıydı.
Oldukça dindar olan Sultan Ahmet, Ramazan ayında çekildiği itikaf sonrasında hastalanmış ve yatağa düşmüştü. Sultan Ahmet hastalanıp yatağa düştüğünde henüz 30’unu görmemişti. Yerine kardeşi I. Mustafa tahta geçti. Sultan Mustafa‘nın saray içinde ve dışında dengesiz davranışları nedeniyle ulema kararınca 1 yıl kadar süren saltanatı sonlandırıldı ve yerine Sultan Ahmet’in büyük oğlu olan Osman tahta geçti.
Genç Osman olarak hafızalara kazınan Sultan II. Osman tahta geçtiğinde henüz ondört yaşındaydı. Amcası döneminde yaşanan durağanlığa nazaran daha etkin politikalar yürütmeye başladı. Safevi Devleti ile yaşanan toprak ve siyasi gerginliği Osmanlı lehine çevirmeyi başardı. Akdeniz sularında İspanya ve İtalyan deniz gücünü bastırdı.
Avrupa sınırında olan Lehistan (Polonya) üzerine sefer düzenleyerek batı sınırını kesin bir güvenlik altına almak istedi ve 1621 senesinde Lehlerin Osmanlı toprağı olan Boğdan’a saldırması üzerine sefere çıktı.
Yeniçerilerin disiplinden uzak davranışları yüzünden bu seferden eli boş döndü.
Yeniçeri ocağı Osmanlı ordusunun esasıydı ve çoğunlukla devşirmelerden oluşmaktaydı. Ocağın kurulduğu günden beri aralıklarla baş kaldırmalar veya isyan hareketleri olduysa da bunlar şiddetle bastırılmıştı. Lakin Sultan Ahmet’in saltanatıyla beraber Yeniçeri Ocağındaki başıbozukluk ayyuka çıkmıştı. Özellikle aldıkları aylık maaşların ayarlarının değiştirilmesi gibi konuları bahane ederek sıklıkla Osmanlı bürokrasisindeki yetkin ve etkin kişiler üzerinde baskı oluşturmayı başarmışlardı.
Bu dönemde Anadolu’da Celali İsyanları da yeni yeni bastırılmıştı.
Sultan Genç Osman, Yeniçerilerin bu başı bozukluğundan oldukça rahatsızdı. Anadolu, Irak ve Suriye Türkmenlerinden oluşan yeni bir ordu kurarak Yeniçeri ocağını kaldırmak istedi. Ve bu isteğini yakın çevresine dillendirdi.
Babası gibi dindar bir padişah olan Genç Osman, alışkanlıkların dışında Padişah olarak Hac görevini yerine getirmek istemekteydi.
Her iki arzusu, Yeniçeri ocağının kulağına kadar ulaşmıştı.
18 Mayıs 1622 tarihinde Yeniçeri Ocağı harekete geçti ve baş kaldırdı. Önce padişahın Hocası olan Ömer Efendi’nin konağını yağmaladılar. Akşama doğru olayların iyice büyümesi üzerine Sultan Genç Osman, Yeniçerilere bir aracı göndererek isteklerini sordurdu. Yeniçeriler; “Kul taifesi, padişahın Anadolu’ya gitmesine razı değildir. Hoca Ömer Efendi’nin ve Darüssaade Ağası Süleyman Ağa’nın görevden alınmasını isterler” diyerek Padişaha arzularını ilettiler.
Padişah Genç Osman, ”Varın söyleyin, hacca gitmekten vazgeçtim, fakat hoca ile darüssaade ağasını görevden almam” deyince Yeniçeriler iyice zıvanadan çıkıp Sadrazam dahil birçok kişinin kellesini de istemeye başladı. Padişah kendisine aracı olarak gönderilen ulema ehlini sarayda alıkoydu.
At Meydanında (Sultan Ahmet Meydanı) toplanan Yeniçeriler kendi elçilerinin gelmediğini görünce Saray’a doğru ilerlemeye başladı.
Saray’a girip kadınlar alanında tutulan I. Mustafa’yı kilitli olduğu odanın damından çıkararak Orta Camisine götürdüler. Ayaklanmış olan çeriler şehri yağmalamaya ve hapishaneleri boşaltmaya başladı.
Durumun iyice kızıştığını gören Sultan Genç Osman, Sadrazamı ve Kızlarağasını Yeniçerilere teslim etmek zorunda kaldı. Yeniçeriler kendilerine teslim edilen iki kişiyi linç ederek oracıkta öldürdü.
İsyan iyice büyümüş ve isyancılar Genç Osman‘a kadar ulaşmıştı. Genç Osman “Bilmezlik ile size cefa ettim ise affeyleyin, siz etmeyin, dün sabah padişahı cihan idim, şimdi üryan kaldım; merhamet edip halimden ibret alın; dünya size dahi kalmaz; hangi padişahın kulları padişahlarına bu ihaneti ettiler” diyerek isyancılardan merhamet istediyse de gözü dönmüş isyancılara aracı olarak giden Ohrili Hüseyin Paşa’yı katledip kesik başını Orta Camisine getirdi.
Genç Osman, Bursa’ya kaçmak için niyetlendiyse de bunda başarılı olamadı.
Genç Osman Orta Kapıdan çıktı ve isyancılar onu karşıladı. Yolda ilerlerken genç bir sipahi tarafından küfre ve şiddete maruz kalan Genç Osman ”Behey edepsiz! Ben padişahınız değil miyim, nedir bu ettiğiniz cefa?” derken gözyaşlarını tutamadı.
Orta Camiye getirilip orada tutulurken camiden sela okunmaya başladı. Genç Osman‘ın öldürüldüğünü düşünen bazı Yeniçeriler bu durumdan rahatsız olarak Zinhar, Sultan Osman’a bir şey yapılmaya, vücuduna zarar erişmeye, buna rızamız yoktur. Sultan Osman mahpus dursun, sonra ne gerekirse öyle olsun” diyerek duruma tepki gösterip bağırmaya başladı.
I. Mustafa tarafından Sadrazam yapılan Davut Paşa, Padişahı cam kenarına getirip onu yeniçerilere gösterince yeniçeriler sakinleşti
Genç Osman başındaki kirli sarığı çıkararak oradakilere: “Bilmeden size cefa ettimse affeylen, ben ettim siz etmen. Görün dünyanın halini, dün sabah cihan padişahı idim, şimdi üryan kaldım. Malımın, esbabımın haddi hesabı yok iken, on akçelik bir arakiyeye (sarıklı kavuk) gücüm yok. Merhamet edin, halimden ibret alın, dünya size de kalmaz. Hangi padişahın kulları, padişahlarına bu kötülüğü yaptılar” deyince, yeniçeri ağalarından biri, temiz bir sarık uzatıp:”Padişahım, temizdir çıplak durmasın, kavuğunuza sarın” diye verdi.
Sultan Mustafa’nın sadrazamı olan Davut Paşa, yanında kement olan bir Cebecibaşıyla Genç Osman’ın yanına gelerek: ”Osman Çelebi, bu durum nedir? Hele şimdi elimdesin, sana istediğimi yapmaya gücüm mü yetmez” diyerek, Genç Osman’ı boğdurmaya kalktı. Cebecibaşı, kemendi Genç Osman’ın boynuna atınca odada bulunan yeniçeri ağaları: ”Neylersiniz şimdi, dışarıda asker duyarsa hepimizi kırar” diyerek engel oldular.
Genç Osman, Davud Paşa’ya: ”Behey zalim! Ben sana neyledim, iki defa katlin gereken suçunu affeyledim. Sana memuriyet verdim, bana düşmanlığın nedendir?” deyince, yeniçeri ağaları: “Padişahımız hatırınızı hoş tutun. Ortalık yatışsın yine padişahımız sensin” dediklerinde, Davud Paşa, ağalara: ”Siz bilmezsiniz, bu ne yılandır. Buradan sağ çıkarsa, hiç birimizi sağ komaz” dedi.
Genç Osman, pencere kenarına gelerek, dışarıdakilere: ”Benim sipahi ağalarım, yeniçeri ihtiyarları, babalarım! Gençlik haliyle, münafık sözüne uydum. Bana bu hakaretleri yapmadan keşke orada öldürseydiniz. Ya beni istemez misiniz?” diye seslenince, isyancılar: ”Seni halife istemeyiz ama katline de rızamız yoktur” dediler. Genç Osman son bir umutla: “Şimdi beni katle razı değilseniz, Sultan Mustafa’nın odasına hapsedin” diye yalvarınca, Cebecibaşı, sırtından çekerek tekrar boğmaya kalktı. Ancak Haseki Mehmed Ağa engel oldu.
I.Mustafa’yı Topkapı Sarayına götürüp taht’a çıkarttılar.
İkindi namazından sonra yeni sadarazam Davut Paşa “Burası İbadethane burada mapus olmaz, onu Yedikuleye götürelim” dedi. Genç Osman oradan geçmekte olan bir sebze arabasına bindirilerek Yedikule Zindanlarına doğru yola çıkarıldı. Yol boyunca toplanan halk sabık padişahı izlemekten başka bir şey yapamıyordu.
Genç Osman‘ı taşıyan sebze arabası yolda bulunan bir çeşme önünde durdu ve Genç Osman çeşmeden kana kana su içti.
Araba Yedikule zindanlarına gelince Genç Osman bir zindan odasına götürüldü.
Yeniçerilerin odadan çıkmasını fırsat bilen Davud Paşa, kethüdası Ömer Ağa, Cebecibaşı ve bir kaç adamla, Genç Osman’ı katletmek üzere harekete geçtiler.
Cebecibaşı kement atıp kendisini boğmak istedi. Genç Osman yaşına rağmen oldukça güçlü bir yapısı vardı ve bu hamleyi savuşturabildi. Gelen her saldırıyla baş eden Genç Osman, saldırganlardan birisinin balta darbesiyle yere düştü. Yere düşen Genç Osman‘ın erkekliği sıkıştırıldı ve gücü tükenen Osman’ı kementle boğarak katlettiler.
Genç Osman‘ın kulağı kesilerek yeni Padişah Sultan Mustafa’nın annesine gönderildi. Naaşı o gece kılınan cenaze namazıyla kaldırıldı ve babası Sultan Ahmet’in yaptırdığı Cami Türbesine defnedildi.
Genç Osman‘ı katleden Davut Paşa bir yıl sürdürdüğü Sadrazamlık sonrasında Genç Osman‘ın kardeşi olan IV. Murat’ın tahta geçmesiyle azledildi. Genç Osman’a yapılan muamele ile bir arabaya konulup Yedikule Zindanına getirildi ve Genç Osman‘ın boğdurulduğu kementle orada öldürüldü.
Diğer katiller ise tek tek yakalanıp öldürüldü.
Oldukça dindar olan Sultan Ahmet, Ramazan ayında çekildiği itikaf sonrasında hastalanmış ve yatağa düşmüştü. Sultan Ahmet hastalanıp yatağa düştüğünde henüz 30’unu görmemişti. Yerine kardeşi I. Mustafa tahta geçti. Sultan Mustafa‘nın saray içinde ve dışında dengesiz davranışları nedeniyle ulema kararınca 1 yıl kadar süren saltanatı sonlandırıldı ve yerine Sultan Ahmet’in büyük oğlu olan Osman tahta geçti.
Genç Osman olarak hafızalara kazınan Sultan II. Osman tahta geçtiğinde henüz ondört yaşındaydı. Amcası döneminde yaşanan durağanlığa nazaran daha etkin politikalar yürütmeye başladı. Safevi Devleti ile yaşanan toprak ve siyasi gerginliği Osmanlı lehine çevirmeyi başardı. Akdeniz sularında İspanya ve İtalyan deniz gücünü bastırdı.
Avrupa sınırında olan Lehistan (Polonya) üzerine sefer düzenleyerek batı sınırını kesin bir güvenlik altına almak istedi ve 1621 senesinde Lehlerin Osmanlı toprağı olan Boğdan’a saldırması üzerine sefere çıktı.
Yeniçerilerin disiplinden uzak davranışları yüzünden bu seferden eli boş döndü.
Yeniçeri ocağı Osmanlı ordusunun esasıydı ve çoğunlukla devşirmelerden oluşmaktaydı. Ocağın kurulduğu günden beri aralıklarla baş kaldırmalar veya isyan hareketleri olduysa da bunlar şiddetle bastırılmıştı. Lakin Sultan Ahmet’in saltanatıyla beraber Yeniçeri Ocağındaki başıbozukluk ayyuka çıkmıştı. Özellikle aldıkları aylık maaşların ayarlarının değiştirilmesi gibi konuları bahane ederek sıklıkla Osmanlı bürokrasisindeki yetkin ve etkin kişiler üzerinde baskı oluşturmayı başarmışlardı.
Bu dönemde Anadolu’da Celali İsyanları da yeni yeni bastırılmıştı.
Sultan Genç Osman, Yeniçerilerin bu başı bozukluğundan oldukça rahatsızdı. Anadolu, Irak ve Suriye Türkmenlerinden oluşan yeni bir ordu kurarak Yeniçeri ocağını kaldırmak istedi. Ve bu isteğini yakın çevresine dillendirdi.
Babası gibi dindar bir padişah olan Genç Osman, alışkanlıkların dışında Padişah olarak Hac görevini yerine getirmek istemekteydi.
Her iki arzusu, Yeniçeri ocağının kulağına kadar ulaşmıştı.
18 Mayıs 1622 tarihinde Yeniçeri Ocağı harekete geçti ve baş kaldırdı. Önce padişahın Hocası olan Ömer Efendi’nin konağını yağmaladılar. Akşama doğru olayların iyice büyümesi üzerine Sultan Genç Osman, Yeniçerilere bir aracı göndererek isteklerini sordurdu. Yeniçeriler; “Kul taifesi, padişahın Anadolu’ya gitmesine razı değildir. Hoca Ömer Efendi’nin ve Darüssaade Ağası Süleyman Ağa’nın görevden alınmasını isterler” diyerek Padişaha arzularını ilettiler.
Padişah Genç Osman, ”Varın söyleyin, hacca gitmekten vazgeçtim, fakat hoca ile darüssaade ağasını görevden almam” deyince Yeniçeriler iyice zıvanadan çıkıp Sadrazam dahil birçok kişinin kellesini de istemeye başladı. Padişah kendisine aracı olarak gönderilen ulema ehlini sarayda alıkoydu.
At Meydanında (Sultan Ahmet Meydanı) toplanan Yeniçeriler kendi elçilerinin gelmediğini görünce Saray’a doğru ilerlemeye başladı.
Saray’a girip kadınlar alanında tutulan I. Mustafa’yı kilitli olduğu odanın damından çıkararak Orta Camisine götürdüler. Ayaklanmış olan çeriler şehri yağmalamaya ve hapishaneleri boşaltmaya başladı.
Durumun iyice kızıştığını gören Sultan Genç Osman, Sadrazamı ve Kızlarağasını Yeniçerilere teslim etmek zorunda kaldı. Yeniçeriler kendilerine teslim edilen iki kişiyi linç ederek oracıkta öldürdü.
İsyan iyice büyümüş ve isyancılar Genç Osman‘a kadar ulaşmıştı. Genç Osman “Bilmezlik ile size cefa ettim ise affeyleyin, siz etmeyin, dün sabah padişahı cihan idim, şimdi üryan kaldım; merhamet edip halimden ibret alın; dünya size dahi kalmaz; hangi padişahın kulları padişahlarına bu ihaneti ettiler” diyerek isyancılardan merhamet istediyse de gözü dönmüş isyancılara aracı olarak giden Ohrili Hüseyin Paşa’yı katledip kesik başını Orta Camisine getirdi.
Genç Osman, Bursa’ya kaçmak için niyetlendiyse de bunda başarılı olamadı.
Genç Osman Orta Kapıdan çıktı ve isyancılar onu karşıladı. Yolda ilerlerken genç bir sipahi tarafından küfre ve şiddete maruz kalan Genç Osman ”Behey edepsiz! Ben padişahınız değil miyim, nedir bu ettiğiniz cefa?” derken gözyaşlarını tutamadı.
Orta Camiye getirilip orada tutulurken camiden sela okunmaya başladı. Genç Osman‘ın öldürüldüğünü düşünen bazı Yeniçeriler bu durumdan rahatsız olarak Zinhar, Sultan Osman’a bir şey yapılmaya, vücuduna zarar erişmeye, buna rızamız yoktur. Sultan Osman mahpus dursun, sonra ne gerekirse öyle olsun” diyerek duruma tepki gösterip bağırmaya başladı.
I. Mustafa tarafından Sadrazam yapılan Davut Paşa, Padişahı cam kenarına getirip onu yeniçerilere gösterince yeniçeriler sakinleşti
Genç Osman başındaki kirli sarığı çıkararak oradakilere: “Bilmeden size cefa ettimse affeylen, ben ettim siz etmen. Görün dünyanın halini, dün sabah cihan padişahı idim, şimdi üryan kaldım. Malımın, esbabımın haddi hesabı yok iken, on akçelik bir arakiyeye (sarıklı kavuk) gücüm yok. Merhamet edin, halimden ibret alın, dünya size de kalmaz. Hangi padişahın kulları, padişahlarına bu kötülüğü yaptılar” deyince, yeniçeri ağalarından biri, temiz bir sarık uzatıp:”Padişahım, temizdir çıplak durmasın, kavuğunuza sarın” diye verdi.
Sultan Mustafa’nın sadrazamı olan Davut Paşa, yanında kement olan bir Cebecibaşıyla Genç Osman’ın yanına gelerek: ”Osman Çelebi, bu durum nedir? Hele şimdi elimdesin, sana istediğimi yapmaya gücüm mü yetmez” diyerek, Genç Osman’ı boğdurmaya kalktı. Cebecibaşı, kemendi Genç Osman’ın boynuna atınca odada bulunan yeniçeri ağaları: ”Neylersiniz şimdi, dışarıda asker duyarsa hepimizi kırar” diyerek engel oldular.
Genç Osman, Davud Paşa’ya: ”Behey zalim! Ben sana neyledim, iki defa katlin gereken suçunu affeyledim. Sana memuriyet verdim, bana düşmanlığın nedendir?” deyince, yeniçeri ağaları: “Padişahımız hatırınızı hoş tutun. Ortalık yatışsın yine padişahımız sensin” dediklerinde, Davud Paşa, ağalara: ”Siz bilmezsiniz, bu ne yılandır. Buradan sağ çıkarsa, hiç birimizi sağ komaz” dedi.
Genç Osman, pencere kenarına gelerek, dışarıdakilere: ”Benim sipahi ağalarım, yeniçeri ihtiyarları, babalarım! Gençlik haliyle, münafık sözüne uydum. Bana bu hakaretleri yapmadan keşke orada öldürseydiniz. Ya beni istemez misiniz?” diye seslenince, isyancılar: ”Seni halife istemeyiz ama katline de rızamız yoktur” dediler. Genç Osman son bir umutla: “Şimdi beni katle razı değilseniz, Sultan Mustafa’nın odasına hapsedin” diye yalvarınca, Cebecibaşı, sırtından çekerek tekrar boğmaya kalktı. Ancak Haseki Mehmed Ağa engel oldu.
I.Mustafa’yı Topkapı Sarayına götürüp taht’a çıkarttılar.
İkindi namazından sonra yeni sadarazam Davut Paşa “Burası İbadethane burada mapus olmaz, onu Yedikuleye götürelim” dedi. Genç Osman oradan geçmekte olan bir sebze arabasına bindirilerek Yedikule Zindanlarına doğru yola çıkarıldı. Yol boyunca toplanan halk sabık padişahı izlemekten başka bir şey yapamıyordu.
Genç Osman‘ı taşıyan sebze arabası yolda bulunan bir çeşme önünde durdu ve Genç Osman çeşmeden kana kana su içti.
Araba Yedikule zindanlarına gelince Genç Osman bir zindan odasına götürüldü.
Yeniçerilerin odadan çıkmasını fırsat bilen Davud Paşa, kethüdası Ömer Ağa, Cebecibaşı ve bir kaç adamla, Genç Osman’ı katletmek üzere harekete geçtiler.
Cebecibaşı kement atıp kendisini boğmak istedi. Genç Osman yaşına rağmen oldukça güçlü bir yapısı vardı ve bu hamleyi savuşturabildi. Gelen her saldırıyla baş eden Genç Osman, saldırganlardan birisinin balta darbesiyle yere düştü. Yere düşen Genç Osman‘ın erkekliği sıkıştırıldı ve gücü tükenen Osman’ı kementle boğarak katlettiler.
Genç Osman‘ın kulağı kesilerek yeni Padişah Sultan Mustafa’nın annesine gönderildi. Naaşı o gece kılınan cenaze namazıyla kaldırıldı ve babası Sultan Ahmet’in yaptırdığı Cami Türbesine defnedildi.
Genç Osman‘ı katleden Davut Paşa bir yıl sürdürdüğü Sadrazamlık sonrasında Genç Osman‘ın kardeşi olan IV. Murat’ın tahta geçmesiyle azledildi. Genç Osman’a yapılan muamele ile bir arabaya konulup Yedikule Zindanına getirildi ve Genç Osman‘ın boğdurulduğu kementle orada öldürüldü.
Diğer katiller ise tek tek yakalanıp öldürüldü.
