Mum çiçeğinin eşsiz kokusunu evinize taşımak istiyorsanız, bu bitkinin bakımını öğrenmeye ne dersiniz? Yazımızda, sağlıklı bir mum çiçeği yetiştirebilmek için ihtiyacınız olan bütün bilgiler var.
Mum çiçeği, Apocynaceae familyasının Hoya cinsine aittir. Çoğunlukla ılıman iklimi olan coğrafyalarda yetişen bir saksı çiçeğidir ve botanik adı ise Hoya Carnosa’dır. Çiçeğin anavatanı Güney Doğu Asya ve Kuzey Avustralya’nın bol yağış alan ormanları olarak bilinmektedir. Hoya Carnosa’nın tespit edilen 200 adet türü bulunmakla beraber, süs bitkileri yetiştiriciliğinde tanınan diğer türleri H. Bella ve H. Longifolia’ dır.
Mum çiçeği, epifit bir bitkidir. Ayrıca diğer bitkileri konak olarak kullanır ve onların gelişimini etkilemeden, konum alırlar. Bu şekilde diğer bitkiden destek alarak gelişimlerini sürdürürler. Çok gelişmiş köklere sahip olmamakla beraber, kökleri bulundukları ortamda tutunmalarına yardımcı olur. Bu tip epifit bitkilerin köklerinde klorofil taşıyan hava kökleri bulunmaktadır. Bu yapıları sebebiyle hava kökleri asimilasyonu gerçekleştirmektedirler.
Fiziksel Özellikler
Mum çiçeğinin yaprakları etli, uzun, oval, kalın ve çok sert olduğu için sukulent özelliklidir diyebiliriz. Üzerinde çeşitli yerlerde lekeler ve çizgiler olabilmektedir. Yaprakları 6 ya da 7 santimetre uzunlukta ve 3 – 4 santimetre genişliktedir. Yaprak rengi yeşilden kahverengiye döner ve üzerinde pul pul parlak görüntüsü vardır. Aslında mum çiçeğinin en önemli görsel özelliklerinden biri bu parlak görüntüdür. Yaprakları fiziksel yapısı itibariyle oldukça dayanıklıdır.
Çiçekleri ise yıldızı ya da şemsiyeyi andıran küçük çiçeklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Adeta şık bir buket gibidir. Çiçeklerin rengi beyaz – krem tonlarındadır ve çeşitli kırmızılarda yan taçları vardır. Mum çiçeği, ismini görüntüsünün kusursuzluğundan almıştır. Çünkü; balmumundan yapılmış gibi ilginç ve muntazam bir görüntüye sahiptir.
Ayrıca mum çiçeği, bakımı açısından oldukça kolay bir bitkidir.
Hoya Carnosa, tropikal bir bitki olduğu için gelişme döneminde en az 16 dereceye ihtiyaç duyar. Kış mevsiminde ise sıcaklık 10 dereceye kadar düşebilir. Riskli olsa da kısa dönemler için 7 derecelere kadar düşen havaya da dayanabilir. Elbette, karlar altında kalmaması, sert rüzgârlara maruz kalmaması ve soğuğun günlerce sürmemesi şartıyla…
Ancak 5 derecenin altı, mum çiçeği için gerçek bir risktir. Hem sıcak hem nemli ortamı sever. Bunun dışında aydınlık yerler mum çiçeği için ideal olsa da güneşi direk olarak almayı sevmezler. Hafif esintili ortamın olumlu yönde etkisi vardır.
Türkiye’nin güneyinde kışın sert geçmediği yerlerde evlerin duvarında sarmaşık şeklinde yetişir.
Özellikle kış mevsimlerinde evinizde mum çiçeği bulunduruyorsanız, dikkatli olmalısınız. Isıtma sistemleri, kaloriferlerden yükselen hava nemi azaltacağı için, mum çiçeğinize, siz farkında olmadan, zarar verebilir.
Isı İhtiyacı
Mum çiçeği gün içinde güneşlendirilmelidir. Hem toprağı hem çiçekleri için, gereklidir. Böylece kökler ve gelişim daha sağlıklı olacaktır. Günde iki kez, sabah – öğlen olmak üzere birer saat güneşlendirmek yeterlidir.
Sulama Nasıl Olmalıdır?
Mum çiçeğinin çeşitli özellikte türleri olduğunu söylemiştik. Her biri için sulama ihtiyacı değişmektedir. Bununla beraber mevsime, iklime, bulunduğu ortama göre de sulama alışkanlıklarınız değişecektir. Standart bir tarifi yoktur.
Sulama yapılırken ılık su kullanılmalıdır. Mum çiçeği, çiçeksiz bir süreç yaşıyorsa, toprağı kurumadan sulama yapılmamalıdır. Suladığınızda da saksı tabağında biriken suyu mutlaka dökmelisiniz. Böylece çiçeksiz ve hassas döneminde olan bitkinizi yoklayan ve gözle fark edilemeyen minik solucanlar için de önlem almış olursunuz.
Mum çiçeğinizi gün içinde sıcaklıkların düşük olduğu saatlerde sulamayınız. Bu, suyun serin bir şekilde toprakta ve köklerde hissedileceği anlamına gelir. Serin su, köklere zarar verebilir. Gözlemleyin ve günün daha sıcak saatlerini sulama yapmak için seçin.
Yaz mevsiminde çiçeğiniz sürekli dışarıdaysa ve esintili bir havaya maruz kalıyorsa, toprak yüzde 90 kuruyana kadar beklemeli, ondan sonra bol bol su dökerek sulamalısınız. Hava esintili değilse, toprağın daha çok kurumasını bekleyip, öyle sulayabilirsiniz.
Diğer mevsimlerde ise toprak kuruduğunda ufak miktarlarda sulama yapılmalıdır.
Kış mevsiminde mum çiçeğinizi kapalı ortamda yetiştiriyorsanız, kaloriferlerin nemi azaltacağını düşünerek, daha fazla sulama yapmak yerine yaprakları sprey şişesiyle nemlendirmek daha doğru olacaktır.
Çiçeklenmesi Nasıldır?
Mum çiçeği yeterince büyüdüğünde, yaklaşık 1 metreyi aştığında çiçeklenme başlar. Hava sıcaklığına bağlı olarak çiçeklenmesi de sağlıklı olarak gelişecektir. Hava ısısı olduğu sürece çiçek açar. Mum çiçeği tırmanır, duvarı sarar ve yaşam alanlarınızı zengin bir bahçeye çevirebilir. Boyu, sağlıklı gelişirse 5 metreye kadar büyüyebilir. Eğer bir ip ya da tele temas ettirilirse, çiçeği o yöne doğru uzayacaktır.
Toprak Seçimi
Mum çiçeğinin ihtiyacı olan geçirgen bir topraktır. Ayrıca hızlı kuruyacak bir toprak olmalıdır. Sterilize ve pastörize edilmiş, lifli toprak daha yararlıdır. Toprağa ponza taşı ilave edilmelidir. Toprağın üst yüzeyi sık sık havalandırılmalıdır.
Gübreleme Nasıl Olur?
Yeni yetişen mum çiçeğinde senede bir kez, daha yaşlı mum çiçeğinde ise üç senede bir Şubat ya da Mart aylarında saksı değişimi yapılır. Nisan ve Eylül arasında da iki haftada bir kez 2 g/1 kompoze gübre verilebilir.
Sürekli dışarıda bulunan mum çiçeğine, koyun ya da solucan gübresi vermek iyidir.
Mum çiçeğini yapraktan beslemek çok faydalıdır. Özel bitki besinlerini suyla karıştırarak, yapraklara 2 ya da 3 haftada bir fısfıs yapabilirsiniz.
Mum çiçeği için saksı seçimi yaparken, köklerinin toprakta yeterli ısıyı sağlayabileceğinden emin olmalısınız. Büyük bir saksıda toprak yeterince ısı dengesi kuramayabilir. Bu sebeple daha küçük saksılar tercih etmelisiniz. Köklere ulaşan hava ısısı, mum çiçeğinin gelişimi için çok gereklidir.
Budama Koşulları
Bulunduğu yerde, çiçeklerinden ve dallarından memnunsanız, budama gerektirmez. Hatta mum çiçeği için budamanın faydalı olmadığını da söyleyebiliriz.
Mümkünse, mum çiçeğinin daha güzel büyümesi için yerini değiştirmemeye özen gösteriniz.
Zararlıları Nelerdir?
Hemen hemen her çeşit yaprak biti mum çiçeğini rahatsız eder. Zararlı gördüğünüz anda müdahale etmeli, durum ciddiyse vakit kaybetmeden ilaçlama yapmalısınız. Yaprak bitkileri, çiçeklerin öz suyunu emerek yaşamaktadırlar. Bu sırada bazı toksik madde salgılarlar ve bunlar da çiçeğinizi tahrip etmeye yeter.
Bir de boyları yarım santim kadar olan ipsolucanlar vardır. Bunlara yuvarlak solucan da denmektedir. Mum çiçeğine sıklıkla bulaşabilen ipsolucanlar, bazı durumlarda tamamen bitkiyi öldürebiliyor. Bazen ise sadece verimini düşürüyor.
Bu gibi durumlarda toprağı değiştirmek ve sığır gübresi kullanmak işe yaramaktadır.
Mum çiçeği, Apocynaceae familyasının Hoya cinsine aittir. Çoğunlukla ılıman iklimi olan coğrafyalarda yetişen bir saksı çiçeğidir ve botanik adı ise Hoya Carnosa’dır. Çiçeğin anavatanı Güney Doğu Asya ve Kuzey Avustralya’nın bol yağış alan ormanları olarak bilinmektedir. Hoya Carnosa’nın tespit edilen 200 adet türü bulunmakla beraber, süs bitkileri yetiştiriciliğinde tanınan diğer türleri H. Bella ve H. Longifolia’ dır.
Mum çiçeği, epifit bir bitkidir. Ayrıca diğer bitkileri konak olarak kullanır ve onların gelişimini etkilemeden, konum alırlar. Bu şekilde diğer bitkiden destek alarak gelişimlerini sürdürürler. Çok gelişmiş köklere sahip olmamakla beraber, kökleri bulundukları ortamda tutunmalarına yardımcı olur. Bu tip epifit bitkilerin köklerinde klorofil taşıyan hava kökleri bulunmaktadır. Bu yapıları sebebiyle hava kökleri asimilasyonu gerçekleştirmektedirler.
Fiziksel Özellikler
Mum çiçeğinin yaprakları etli, uzun, oval, kalın ve çok sert olduğu için sukulent özelliklidir diyebiliriz. Üzerinde çeşitli yerlerde lekeler ve çizgiler olabilmektedir. Yaprakları 6 ya da 7 santimetre uzunlukta ve 3 – 4 santimetre genişliktedir. Yaprak rengi yeşilden kahverengiye döner ve üzerinde pul pul parlak görüntüsü vardır. Aslında mum çiçeğinin en önemli görsel özelliklerinden biri bu parlak görüntüdür. Yaprakları fiziksel yapısı itibariyle oldukça dayanıklıdır.
Çiçekleri ise yıldızı ya da şemsiyeyi andıran küçük çiçeklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Adeta şık bir buket gibidir. Çiçeklerin rengi beyaz – krem tonlarındadır ve çeşitli kırmızılarda yan taçları vardır. Mum çiçeği, ismini görüntüsünün kusursuzluğundan almıştır. Çünkü; balmumundan yapılmış gibi ilginç ve muntazam bir görüntüye sahiptir.
Ev Ortamında Mum Çiçeği Yetiştirmek
Neden mum çiçeğini ev ortamında yetiştirmenin iyi bir fikir olduğunu açıklamakla başlayalım. Öncelikle mum çiçeği oldukça dayanıklı bir bitkidir. Yaprakları kolay kolay solmaz. Kapalı mekânlarda sanki oda parfümü kullanılmışçasına güzel kokular duymanıza vesile olur. Hatta bazen mum çiçeğinin kokusu ağır bile gelebilmektedir. Ancak bu zarif çiçeği yetiştiren herkesin hem fikir olduğu konu aynıdır: Mum çiçeğinin kokusu muhteşemdir. Kokusuna çok fazla maruz kalmak, sakinleştirici özelliği sebebiyle uyku getirebilir.Ayrıca mum çiçeği, bakımı açısından oldukça kolay bir bitkidir.
Hoya Carnosa, tropikal bir bitki olduğu için gelişme döneminde en az 16 dereceye ihtiyaç duyar. Kış mevsiminde ise sıcaklık 10 dereceye kadar düşebilir. Riskli olsa da kısa dönemler için 7 derecelere kadar düşen havaya da dayanabilir. Elbette, karlar altında kalmaması, sert rüzgârlara maruz kalmaması ve soğuğun günlerce sürmemesi şartıyla…
Ancak 5 derecenin altı, mum çiçeği için gerçek bir risktir. Hem sıcak hem nemli ortamı sever. Bunun dışında aydınlık yerler mum çiçeği için ideal olsa da güneşi direk olarak almayı sevmezler. Hafif esintili ortamın olumlu yönde etkisi vardır.
Türkiye’nin güneyinde kışın sert geçmediği yerlerde evlerin duvarında sarmaşık şeklinde yetişir.
Mum Çiçeği Neden Soğuğu Sevmez?
Çok soğuk havalarda, mum çiçeği toprağın sürekli olarak nemli olması yüzünden olumsuz etkilenmektedir. Çiçeğin kökleri soğukta sürekli ıslaklık içinde kaldığında çürümeye başlar. Bu sebeple soğuk havalarda mum çiçeğiniz saksıda ve dışarıdaysa, ek olarak sulamamanızı tavsiye ederiz.Özellikle kış mevsimlerinde evinizde mum çiçeği bulunduruyorsanız, dikkatli olmalısınız. Isıtma sistemleri, kaloriferlerden yükselen hava nemi azaltacağı için, mum çiçeğinize, siz farkında olmadan, zarar verebilir.
Isı İhtiyacı
Mum çiçeği gün içinde güneşlendirilmelidir. Hem toprağı hem çiçekleri için, gereklidir. Böylece kökler ve gelişim daha sağlıklı olacaktır. Günde iki kez, sabah – öğlen olmak üzere birer saat güneşlendirmek yeterlidir.
Sulama Nasıl Olmalıdır?
Mum çiçeğinin çeşitli özellikte türleri olduğunu söylemiştik. Her biri için sulama ihtiyacı değişmektedir. Bununla beraber mevsime, iklime, bulunduğu ortama göre de sulama alışkanlıklarınız değişecektir. Standart bir tarifi yoktur.
Sulama yapılırken ılık su kullanılmalıdır. Mum çiçeği, çiçeksiz bir süreç yaşıyorsa, toprağı kurumadan sulama yapılmamalıdır. Suladığınızda da saksı tabağında biriken suyu mutlaka dökmelisiniz. Böylece çiçeksiz ve hassas döneminde olan bitkinizi yoklayan ve gözle fark edilemeyen minik solucanlar için de önlem almış olursunuz.
Mum çiçeğinizi gün içinde sıcaklıkların düşük olduğu saatlerde sulamayınız. Bu, suyun serin bir şekilde toprakta ve köklerde hissedileceği anlamına gelir. Serin su, köklere zarar verebilir. Gözlemleyin ve günün daha sıcak saatlerini sulama yapmak için seçin.
Yaz mevsiminde çiçeğiniz sürekli dışarıdaysa ve esintili bir havaya maruz kalıyorsa, toprak yüzde 90 kuruyana kadar beklemeli, ondan sonra bol bol su dökerek sulamalısınız. Hava esintili değilse, toprağın daha çok kurumasını bekleyip, öyle sulayabilirsiniz.
Diğer mevsimlerde ise toprak kuruduğunda ufak miktarlarda sulama yapılmalıdır.
Kış mevsiminde mum çiçeğinizi kapalı ortamda yetiştiriyorsanız, kaloriferlerin nemi azaltacağını düşünerek, daha fazla sulama yapmak yerine yaprakları sprey şişesiyle nemlendirmek daha doğru olacaktır.
Çiçeklenmesi Nasıldır?
Mum çiçeği yeterince büyüdüğünde, yaklaşık 1 metreyi aştığında çiçeklenme başlar. Hava sıcaklığına bağlı olarak çiçeklenmesi de sağlıklı olarak gelişecektir. Hava ısısı olduğu sürece çiçek açar. Mum çiçeği tırmanır, duvarı sarar ve yaşam alanlarınızı zengin bir bahçeye çevirebilir. Boyu, sağlıklı gelişirse 5 metreye kadar büyüyebilir. Eğer bir ip ya da tele temas ettirilirse, çiçeği o yöne doğru uzayacaktır.
Toprak Seçimi
Mum çiçeğinin ihtiyacı olan geçirgen bir topraktır. Ayrıca hızlı kuruyacak bir toprak olmalıdır. Sterilize ve pastörize edilmiş, lifli toprak daha yararlıdır. Toprağa ponza taşı ilave edilmelidir. Toprağın üst yüzeyi sık sık havalandırılmalıdır.
Gübreleme Nasıl Olur?
Yeni yetişen mum çiçeğinde senede bir kez, daha yaşlı mum çiçeğinde ise üç senede bir Şubat ya da Mart aylarında saksı değişimi yapılır. Nisan ve Eylül arasında da iki haftada bir kez 2 g/1 kompoze gübre verilebilir.
Sürekli dışarıda bulunan mum çiçeğine, koyun ya da solucan gübresi vermek iyidir.
Mum çiçeğini yapraktan beslemek çok faydalıdır. Özel bitki besinlerini suyla karıştırarak, yapraklara 2 ya da 3 haftada bir fısfıs yapabilirsiniz.
Mum çiçeği için saksı seçimi yaparken, köklerinin toprakta yeterli ısıyı sağlayabileceğinden emin olmalısınız. Büyük bir saksıda toprak yeterince ısı dengesi kuramayabilir. Bu sebeple daha küçük saksılar tercih etmelisiniz. Köklere ulaşan hava ısısı, mum çiçeğinin gelişimi için çok gereklidir.
Budama Koşulları
Bulunduğu yerde, çiçeklerinden ve dallarından memnunsanız, budama gerektirmez. Hatta mum çiçeği için budamanın faydalı olmadığını da söyleyebiliriz.
Mümkünse, mum çiçeğinin daha güzel büyümesi için yerini değiştirmemeye özen gösteriniz.
Zararlıları Nelerdir?
Hemen hemen her çeşit yaprak biti mum çiçeğini rahatsız eder. Zararlı gördüğünüz anda müdahale etmeli, durum ciddiyse vakit kaybetmeden ilaçlama yapmalısınız. Yaprak bitkileri, çiçeklerin öz suyunu emerek yaşamaktadırlar. Bu sırada bazı toksik madde salgılarlar ve bunlar da çiçeğinizi tahrip etmeye yeter.
Bir de boyları yarım santim kadar olan ipsolucanlar vardır. Bunlara yuvarlak solucan da denmektedir. Mum çiçeğine sıklıkla bulaşabilen ipsolucanlar, bazı durumlarda tamamen bitkiyi öldürebiliyor. Bazen ise sadece verimini düşürüyor.
Bu gibi durumlarda toprağı değiştirmek ve sığır gübresi kullanmak işe yaramaktadır.
