Muhabbet kuşlarını anlama rehberi - Beden dili - Kuş türleri davranışları

Muhabbet Kuşları Beden Dili;
Kuşun, kendisini nasıl hissettiğinin göstergesi olan bazı davranışları vardır. Bireysel olarak farklılıklar gösterdikleri olsa da genel koşullar açıklanmaya çalışılmıştır. Bazı ortam koşullarında yaptıkları, kuşlara, aylarına göre de farklılık gösteren bazı davranışlar (yemlikten yem boşaltma, kafes tabanındaki kağıtların altına girmek…gibi) kuş dostunun çok iyi gözlemleyerek olası nedenini (dışarı çıkma, yemlik içine sığınma, yeme tepki, diğer kafese geçme..) çözmeye çalışması gerektiğinden belirtilmemiştir.


Mutlu bir kuş; tüneğinde gururla duracak veya tüylerini kabartarak oturacak, daha rahat, gevşemiş görünecek ve çeşitli ahenkli sesler çıkaracaktır. Aynı zamanda duyulabilecek şekilde, yem yiyormuş gibi gagasını gıcırdatacaktır.

Korkmuş bir kuş, yüksek sesle çığlık atacak, tüyleri düzleşecek, gözlerinde, ani kalkışa hazır olduğunu belirten tehlike işaretleri okunacaktır.

Üzgün bir muhabbet kuşu, kanatlarını vücudundan uzakta tutacak ve çoğunlukla gaga açık şekilde sık sık veya zor nefes alacaktır, bazen kısa sürelerle gözlerini kapatacaktır. Bu davranışı gösteren kuş, stres altındadır, mutlu değildir, kendisini bir şey korkutmuştur veya fazla sıcaktır ve bu koşullar altında kusuyor olabilir, başını sürter ve yediklerini vücudundan uzak bir mesafeye çıkarabilir.

Alarm çağrısı, keskin tıslama şeklinde bir ‘Tssst tssst’ sesidir. Bu, kuşun o an yaptığı işi tamamladığını veya uçmayı bitirdiğini gösteren rahatlama işareti de olabilir. Kuşun; uzanamadığı, ulaşamadığı bir mesafedeki şeyi işaret etmekte kullandığı yararlı bir iletişimin yoludur.

Muhabbet kuşları, kendini savunmak için ısırırlar. Bu, kuşun, eğlenme amaçlı olarak yaptığı oyun gagalamasının aksine, kendisine sıkıntı verilmesini istemediği için sert bir ısırıktır. Dişiler, çok sert ısırır ve kanatmaları alışılmamış bir olay değildir.
Kızdırılarak hiçbir şey elde edilemeyeceğinden kuş sert bir şekilde ısırmaya kalktığında geri çekilmek en iyi fikirdir ve o, evcilleştirme veya eğitim çalışmalarınızda bu davranışınızı dikkate alacaktır.

Tek kuşlarda, sahibine ya da bir nesneye kuvvetle bağlandıkları ilişkilerde sevgi göstergesi olarak, gözler, iğne başı kadar küçülecek ve küçücük siyah bir noktayla beyaz büyük bir halka (iris halkası olan kuşlarda) şeklinde görülecektir.


Papağangillerin beden dilini anlamak:

Beden dili:

• Her iki ayağı da yukarıda iken gagası ile asılarak aşağı sallanmak: Aşağı inmek istiyor.
• Baş indirilmiş, kanatlar yarım kaldırılmış, tüyler kabartılmış, ileriye veya yukarıya uzatılmış: Ele alınmak istiyor.
• Kafesin tavanına bir veya iki ayakla ya da gaga ile asılmak olan: Oynuyor.
• Uçma tahtasında,tünekte iki adım geri çekilmek, hafifçe popoyu eğmek: Dışkılama hazırlığı! (Her durumda hatta uçarken de dışkılayabilirler)
• Tüneğe sıkıca tutunarak geriye kaykılma: Korkuyor, tedirgin.

Uyku ya da uzun süreli hareketsizlik sonrası davranış :
Uzun süreli aktivite yoksunluğu sonrasında harekete geçmek isteyen ya da uyanan kuşlar; bir ayakları ile tüneğe sıkıca tutunarak diğer ayağını (yumruk halinde olabilir) ve bu ayak tarafındaki kanadını geriye uzatır daha sonra da aynı hareketi diğer ayak ve kanadı ile yapar. Bu iki işlemin sonuçlanmasının ardından her iki kanadını (açmadan) omuzdan yukarıya kaldırarak “GERİNME” pozisyonunu tamamlar.
Parlayan, küçülen veya sabitlenen gözler:
Bu göstergelerin değerlendirilebilmesi için kuşun içinde bulunduğu koşullar ve vücut pozisyonu da dikkate alınmalıdır.

• Gözlerin sabirlenmesi şu anlamları taşıyabilir:

1. Heyecanlanma,bir obje ile çok ilgilendiğinde.
2. Öfke, korku veya yaklaşan saldırı

• Göz bebeklerinin küçülmesi, iris halkalarının belirginleşmesi :

1. Mutluluktan aşırı heyecanlanma. (Kimi fotoğraf çekimlerde karşılaşılan görüntü ile karıştırılmamalıdır)
2. Aynı beden dili, ek göstergelerle birlikte kur yapma, çiftleşmede de görülmektedir.

Sesler

• Şarkı söyleme, konuşma ve ıslık çalma: Mutlu, sağlıklı, memnun kuş.
• Gevezelik, cırıldama:

1. Yumuşak tondaki cıvıldamalar, memnuniyetin bir işareti veya konuşmayı öğrenme çalışmaları olabilir.
2. Yüksek sesli bağırtılar tehlike savmak için olabilir.

• Dil tıkırtısı: Kendini eğlendiriyor olabilir veya okşanmak, ele alınmak anlamı taşıyabilir.
• Hırlama, homurdanma: Hırlama, saldırgan bir sestir. Bir şey kuşu tehdit ediyor veya sıkıntı veriyordur. Kuşu rahatsız eden bu obje ya da varlık uzaklaştırılmalıdır. Homurdanan kuşlar tutulmamalıdır, ısırmaları mümkündür.

Gaga:

• Gagayı gıcırdatmak: Genellikle memnuniyet işaretidir. Yem yediği sanılabilir.
• Kafasını ileri uzatarak, ağzını kusacakmış gibi açıp kapamak, : Kısa süreli olarak, tüy bakımının hemen sonrasında ağza yapışan kepek vs. nedeniyledir, normaldir. Ancak çok iyi gözlemlenerek, hastalık , kusma belirtisinden ayrılmalıdır.
• Tıkırdama: Gaga tıkırdaması genellikle cockatieller ve Avustralya papağanlarında görülür. Eğer papağan, bir defa tıklarsa ve gözleri sabitlenirse, aksi halde tehdit edici davranış değildir, kuş, sahibini karşılamakta veya bir şeyi onaylamaktadır. Eğer, diğer taraftan, kuş, birkaç kez seri halde tıkırdarsa, kuşun ele alınmak istemediği anlamında uyarı olduğu düşünmelidi.
• Gaga yerde , boyun tüyleri kabartılmış: Kaşınmak istemektedir.
• Isırma: Başka bir başlık altında incelenecektir. Kısaca değinelim:

1. Tam ısırılmadan gagalanmak :Size doğru uzanarak ısıracakmış gibi yapmak ve imkan bulursa tekrarlamak şeklinde fiziksel bir temas olacak ancak acı vermeyecektir. Sonraki adım ise acı veren bir ısırık olacaktır. Kuş, sinirlenmiştir. “Ben, onu istemiyorum”.
2. Hafif, hafif, hafif, hızlı ısırıklar: Kuş “Şimdi beni rahatsız etme” demektedir. Bu hareket, sahibi için tehlike işareti olmamalıdır. Kuş, sizin 30 saniye sonra ne yapmanızı istediğini belli eder.

• Kusma: Eşe yakınlık işaretidir. Eşe sevgi ve şefkat sunulması, karşı cinsin etkilenmesi için yapılmaktadır. Ancak diğer kusma nedenlerinin de bilinmesi için site kütüphanemizdeki “kusma” başlığının da mutlaka incelenmesi gerekmektedir.Papağangiller eşleşerek yaşarlar ve eşlerini önemserler.
• Gaga dokundurmak, gagalamak: Araştırmak.
• Tüneğe ileri geri gaga sürmek: Yüzünü temizlemek.
• Oyuncaklarına hızlı vurmak: “Ben çok mutluyum. Ben, yeniden yapacağım.” Enerjiyle dolu ve çok iyi hissetmek.

Ayak ve bacaklar:

İki ayak üzerinde durmak:

• Düzgün durarak, sahibine hareketsiz şekilde bakması: Ele alınmak için hazırdır. Şu anlamdadır “Bakman için seni bekliyorum, yoksa sana kızabilirim”.
• Tünekte ileri geri yürümek: Sabırsızlıkla dışarı çıkarılmayı, ele alınmayı beklemek.
• Her iki ayakla parmağa sıkıca tutunmak: Sana tam güvenmiyorum ya da beni götüreceğin yer hakkında bilgim yok.
• Bir ayak üzerinde durmak: Rahat.
• Bir ayak üzerinde durma ve tüylerin kabartılması: Rahat, mutlu, memnun.
• Başını alta sokarak bir ayak üzerinde durmak: Tüylerini temizliyor
• Bir ayakta dururken gagasını bileme: Yorulmuştur.
• Bir ayak üzerinde dururken, hafif kabarmış, gözler cam gibi: Kısmen uykudadır.
• Kafes altını kazımak: Afrika gri papağanları için tipiktir. Genelde kafesten dışarı çıkmak için izin verilmesi isteğidir.Bu davranışını alışkanlık haline getirmemesi için yerine getirmek istemeyebilirsiniz.
• Ayak vurma, tıklatma: Tehdit edildiğini hisseden bazı papağanlar, bölgesinin üzerindeki egemenliğinin işareti olarak onların ayaklarını yere vururlar.

Tüyler

• Karışık/kabarık tüyler:

1. Tüylerini düzeltirken;
2. Üşüdüklerinde;
3. Gerginliklerini hafifletmek istediklerinde;
4. Hasta olduklarında karışır, kabarırlar. Özellikle, tüyler, kabarık kalırsa veteriner hekimce görülmelidir.

• İlgi gördüğünde tüylerini düzeltmesi:Sizinle birlikte olduklarında ya da enselerini okşadığınızda tüylerini düzeltmeleri “Sana teşekkür ederim. Senin için ben de daha bakımlı olacağım” anlamı taşır.
• Parmakta iken sıkıca tutunması ve tüylerini sıklaştırması: Korkuyor veya tereddüt ediyor.
• Silkelenmek: Tehdit karşısında fiziksel gerginliğini azaltarak hazır duruma geçmek, psikolojik rahatlık sağlamak, tüy bakımı sonrasında tüylerini doğal konumuna döndürmek.

Sorguç (alın/baş üstü tüyleri) durumu:

• Sorguç kaldırıldığında: Heyecanlanmıştır.
• Aşırı kabardığında: Korku veya aşırı heyacan. Bir uyarı düşünülmelidir.
• Sünme ve tıslama ile birlikte düz sorguç: Saldırgandır veya bir şey tarafından ürkütülmüş, korkutulmuştur.
• Yüz ve boyun tüylerini kabartmak: Başı büyük görünür, huzurlu memnuniyeti gösterir. Mutludur.

Titreme:

• Kuş, korkmuş ya da aşırı heyecanlıdır. Diğer hastalık belirtileri ile birlikte görülme durumu farklıdır.
• Eşleşme/çiftleşme belirtisidir.

Kuyruk:

• Kuyruk sallama: Eğlence için hazırım!
• Kuyruk sallanması (aşağı yukarı): Genellikle yorucu faaliyetten sonradır. Nefesini düzenlemesine yarar. Gene de, kuşun kuyruğu, faaliyet olmadan aşağı yukarı sallanıyorsa, solunum sıkıntısı/hastalığının işareti olabilir.
• Kuyruk yellemesi: Kuyruk tüylerini yellemek, yelpaze şeklinde açmak, çoğunlukla saldırganlık ve öfke göstergesi olarak diğer davranışlara eşlik eder. Kuyruk tüylerini yaymak, kuşun kuvvet ve canlılığını da gösterir.

Kanatlar:

• Kanat çırpmak: Çırpma, kanat alıştırması olarak kullanıldığı gibi sizin dikkatinizi çekmek için de yapılmaktadır. Herhangi bir olumlu etkiye (bakıcısının el hareketleri, çan gibi ilgi odağı olan bir nesnenin hızlıca hareket ettirilmesi vb.) karşı aşırı heyecandan da durdukları yerde, bazen titreme eşliğinde kanat çırpabilirler.

1. Öfke veya acıyı gösterebilir.
2. Tüylerini düzeltmesi, ayarlamasının bir yoludur.
3. Omuzlarını kaldırarak ve baş sallanması ile eşlik edilirse, ısrarla dikkat çekmeye çalıştığını veya anne mamasına muhtaç yavru kuşlarda olduğu gibi beslenme isteğini ifade edebilir.

• Kanat düşmesi, sarkması: (Yavrular) genç kuşlarda normal ama daha yaşlı kuşlarda sarkma hastalığın bir işareti olabilir.
• Kanat seğirmesi: Gerçek, açık bir gösterge değildir, çoğu kez kuş ele alındığında hissedilir. Kanat ve vücut arasında hava dolaşımı sağlamak için, kanatlar, vücuttan uzaklaştırılır. Kanatlar kaldırılır ve ani hareketle eski normal konumuna getirilir. Kuşlar, aşırı derecede mutlu olduğu zaman da yaparlar.
• Hem kanatların açılması hem titreme: Bu göstergenin nedeni bakıcı tarafından belirlenmelidir. Aşırı aktivite sonrası serinleme gereksinimi, aşırı korku ve stres, aşırı heyecan, ateşli hastalık… olabilir. Birbirinden ayrılabilmesi için son anlardaki tüm davranışları ve tüm dış etkenler düşünülmelidir.
• Kanatlar vücuttan uzaklaştırılmış: Aşırı aktivite ve aşırı sıcaklık nedeniyle serinleme ihtiyacı. Ancak bu durum yumurtlama önce ve sonrasında ya da böbrek rahatsızlıklarında görülen kanat açmalardan ayrılmak zorundadır ki önlem alınabilsin.
• Olduğu yerde kanat çırpma: Uçmaya, kaçmaya kalkışmada kararsızlık, hiperaktiflik, tehdit etme, sıcakta serinleme, yavrularda kanat egzersizi.
• Kanatları kesiştirmek: Kur yapma göstergelerindendir.

Baş:

• Arkaya döndürüp kanadının altında soktu: Uyuyor.
• Aşağıya eğdi ve 90 derece döndürdü: İstediği bir şeye bakıyor.
• Aşağı düşürdü, bir veya iki kanadı tümüyle açık, ağzı açık, baş gidebileceği yöne doğru uzatılmış: Büyük gerinme ve esneme
• pozisyonu.
• Başını aşağı yukarı sallıyor ve kusuyor: Size, eşine ya da odaklandığı bir nesneye “Seviyorum” demesinin yolu! Göz bebekleri küçülür, baş, sırt tüyleri kabarabilir.
• Aşağı yukarı kafa sallama: Dikkat çekme hareketidir. Genellikle kafes dışına çıkmak istediklerini belli eder.
• Başı alçaltmak, eğilmek: Selamlama veya onaylamadır (Oynamak isteği ya da ensesinin kaşınması için).