Kusursuz kur fırtınasında öne çıkan şirketler

Barış ERKAYA
Dolarda zirveye sadece 24 kuruş kaldı. 20 Aralık 2021’de görülen 18.40 TL’lik dolar/TL zirvesinden bahsediyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kur Korumalı Mevduat (KKM) açıklamasını takip eden dakikalar içerisinde kimi iddialara göre kamu kuruluşlarının satışlarıyla, kimi iddialara göre ise Merkez Bankası’nın müdahaleleriyle dolar kuru hızla önce 12.61 TL’ye, ilerleyen günlerde ise 10.23 TL’ye kadar gerilemişti. İşte o günden bugüne geçen yaklaşık 8 ayda doların yükselişi neredeyse yüzde 78. Bahsini ettiğimiz dönemden bu yana Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler üç ayrı bilanço açıkladı. 2021 yıl sonu, 2022 ilk çeyrek ve 2022 ikinci çeyrek bilançoları. Şirketler açısından finansal olarak yönetilmesi oldukça zor bir dönemden bahsediyoruz. Çünkü arada uygulamaya alınan bazı yeni önlemler, ihracat gelirlerinin ayrılması gereken kısımları, yeni kredi kullanımlarının bazı nakit döviz pozisyonlarına bağlanması… Peki bu zorlu dönem şirketlerin döviz politikalarını ne kadar değiştirdi?
Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin nakit döviz pozisyonlarını inceledik.

227 ŞİRKETİN DÖVİZ FAZLASI VAR​

Finnet2000’den elde ettiğimiz verilere göre net döviz pozisyon fazlası bulunan şirket sayısı 227 (İlk çeyrekte 226, 2021 sonunda 228’di). Net döviz pozisyon açığı bulunan şirket sayısı ise 167 (İlk çeyrekte 175, 2021 sonundan 170’ti).
Bu şirketlerin konsolide döviz pozisyonları ikinci çeyrekte TL bazında sadece yüzde 8.55 artmış. 2021 sonuna göre ise artış yüzde 25. Aynı dönemde döviz kurundaki artışı yazının başında aktarmıştık. Bu durumda aslında reel olarak şirketler net döviz pozisyon açıklarının konsolide olarak hem 2021 sonuna göre, hem de bu yılın ilk çeyreğine göre ciddi ölçüde azaltmış durumdalar.


Bu da olası kur risklerine karşı şirketlerin daha hazırlıklı olduğunu gösteriyor. Peki şirketler bazında baktığımızda durum ne?

ASELSAN ZİRVEDE​

Aselsan, net döviz pozisyon fazlası en yüksek olan borsa şirketi. Aselsan’ın net döviz fazlası 2022 ilk çeyrekte 8.9 milyar TL iken ikinci çeyrekte 11.7 milyar TL’ye çıkmış durumda. Bu da bugünkü kurla 644 milyon dolara yakın bir rakama denk düşüyor. Enka İnşaat, Türk Telekom, Enerjisa, Sabancı Holding, Koç Holding, Şişecam, GSD Holding sıralamada Aselsan’ı izleyen diğer şirketler. Oransal olarak döviz pozisyon fazlasını en çok artıran şirket Yayla Enerji. Ersan Alışveriş Hizmetleri, Oylum Gıda, Europen, Ulusoy Un, Suwen Tekstil, Başkentgaz, Güler Yatırım Holding, ARD Yazılım ve İş GSYO yüzdesel olarak en çok döviz fazlası artışı gerçekleştiren şirketler. Rakamsal olarak en fazla artış ise yine Aselsan’da. Sadece ikinci çeyrekte döviz fazlasındaki artış 2.8 milyar TL. Koç Holding, Türk Telekom, Tekfen, Aksa Enerji, Özak GYO, Tüpraş sıralama onu takip eden diğer şirketler.

DÖVİZ POZİSYONU DEĞİŞENLERE DİKKAT!​

Döviz fazlası en çok azalan şirketlere baktığımızda ise sıralama şu şekilde: Sabancı Holding, Doğan Holding, Şişecam, Doğuş Otomotiv, Enerjisa, Kiler GYO, Aydem Yenilenebilir Enerji ve Kiler Holding.
İlk çeyrekte döviz açık pozisyonu verirken ikinci çeyrekte döviz fazlasına dönen şirketler arasında dikkat çekenler ise Edip İplik, Arçelik, Reysaş, Yayla Agro Gıda, Klimasan, Reysaş GYO, MLP Sağlık, Yataş, Birleşim Mühendislik, PlastkartGalatawind, Teknosa gibi örnekler sayılabilir. İlk çeyrekte artı döviz pozisyonundayken ikinci çeyrekte eksiye geçen şirketler arasında ise Aksa Akrilik, Koray GYO, Tuğçelik, Esenboğa Enerji, Naturel Enerji, Alarko Holding, Denge Yatırım Holding, Kartal Yenilenebilir Enerji, Margün Enerji gibi örnekler yer alıyor.

Borsadaki getiri fırsatlarını yatırım fonuyla ıskalamayın​

Yılbaşından bu yana enflasyona karşı yatırımcısını koruyabilen Borsa İstanbul’da rekorlar sürüyor. Ancak BİST 100 Endeksi’nde sadece 54 hisse enflasyonun üzerinde getiri sağladı. Yani seçici olan kazandı. Tasarruflarının enflasyon karşısında erimesini istemeyen ancak hangi hisse senedini alacağını bilemeyenler için hisse fonları önemli bir alternatif olarak öne çıkıyor​

Ufuk KORCAN
Türkiye gibi tüm dünyanın ‘1 numaralı’ derdi enflasyon. Pandemiyle bıçak gibi kesilen talebin aşı sonrası hızla geri gelmesi, Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı enerji ve tahıl arzı sıkıntısı, dünyanın tedarik zincirinin en büyük halkası olan Çin’in ‘sıfır vaka’ politikasıyla tedarik zincirinde yaşanan aksaklık küresel anlamda fiyatları fırlattı.
Başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere birçok ülke enflasyonu dizginlemek için faiz artırımlarına başlamış durumda. Bizde ise durum tam tersi. Diğer ülkelerin aksine bizde faiz indirimleri yapılıyor.
Amaç yeni ekonomi modeliyle üretim ve ihracatı artırmak; böylelikle yakalanacak büyümeyle hem istihdam artışı sağlanacak hem de enflasyon düşecek. Bu modelin başarıya ulaşıp ulaşmadığını hep birlikte göreceğiz.

Alım gücü korunmak isteniyor​

Biz gelelim yaşanılan bu ortamda tasarruf sahiplerinin durumuna. Yatırımcıların temel amacı alım güçlerini düşürmeden artırabilmek. Bunun için geçmişten bu yana iki kriter oluşmuş durumda. İlki döviz diğeri enflasyon karşısında birikimlerini korumak.


Bu nedenle Türkiye’de dolarizasyon çok yüksek seviyelerde. Yılbaşından bu yana geçen sürede yatırım araçlarının performansına bir bakalım…
Alım gücünün karşılaştırılacağı temel kriter aslında enflasyon. Ancak açıklanan enflasyonun tüm Türkiye’nin ortalaması olduğunu her bir bireyin ihtiyaçlarının farklılığından dolayı aslında herkesin kendi enflasyonunun farklılaştığını unutmamak gerekir.

Kur artışı enflasyonun altında​

TÜİK’in açıkladığı ortalama rakamlardan gidelim. Son açıklanan temmuz ayı rakamlarına göre yılın başından bu yana Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) yüzde 45.72’lik artış oldu. Ağustos ayı için ise beklentiler aylık yüzde 1 civarı bir artış olacağı yönünde. Dolayısıyla ağustos rakamı beklentiler doğrultusunda gerçekleşirse 8 aylık artış yüzde 47.2 olacak. Yılbaşından bu yana dolardaki yükseliş yüzde 36.5 oldu. Yani kurdaki artış 8 ay itibarıyla enflasyondaki artışın altında kaldı.
Kur Korumalı Mevduatı (KKM) seçen yatırımcıların da bakiyelerinde 8 aylık artış kurlarda yaşanan yükseliş kadar.

Hisse senedi rakipsiz durumda​

BİST 100 Endeksi’nde bu yıl yaşanan yükseliş ise yüzde 70’e yaklaştı.
Borsa İstanbul bu performansıyla dünyada en yakın rakibi Portekiz Borsası’na 6 kat fark atmış durumda.
Yani bu rakamlara baktığımızda BİST 100 Endeksinin enflasyonun üzerinde bir performans sergilemiş olduğu görülüyor. Ancak bu endeksteki 100 hissenin hepsi bunu başarmış demek değil.
Biraz ayrıntıya indiğimizde BİST 100’de yer alan hisselerin sadece 54 tanesi enflasyonun üzerinde getiri sağlamış. Endeks üzeri getiri sağlayanların sayısı ise 43. Bu durum BİST Tüm Endeksi için de aynı.
Borsadaki 426 hisseden sadece 125’i endeksin üzerinde getiri sunmuş. Borsa İstanbul enflasyona karşı koruma sağlayabilme anlamında rakipsiz durumda olmasına karşın bunu her hisse için söylemek mümkün değil.
Dolayısıyla seçici davranan, konjonktürü lehine çeviren ya da konjonktürden olumlu etkilenecek şirket hisselerine yatırım yapanlar hedeflerine ulaşabilir.

Yüzde 500'e varan getiriler sağlandı​

Evet yılbaşından bu yana rakamlara baktığımızda Borsa İstanbul, hisse bazından seçici davranan yatırımcısını enflasyona karşı korumuş durumda. Peki hangi hisselerin seçileceği konusunda yeterli finansal okuryazarlığa sahip değilseniz ne yapacaksınız? Bu noktada piyasa uzmanları tarafından hazırlanan araştırma raporlarını takip etmek size bir fikir verecektir. Ancak aracı kurumların araştırma bölümlerinin hazırladığı raporlar genellikle BİST 30 hisseleriyle sınırlı kalıyor. Dolayısıyla bu 30 hisse dışında bir şirket raporu bulmak pek kolay değil.

Hisse fonlar cazip​

Hem borsadaki getiri fırsatlarını yakalamak isteyen ama yeterli zamanı ve finansal okuryazarlığı olmayanlar için profesyoneller tarafından yönetilen yatırım fonları önemli getiriler sunuyor. Hisse fonların getirilerine baktığımızda yılbaşından bu yana yüzde 100 civarı getiri sağlayan fonlar var. Bu fonları yönetenler sadece endekse dahil olanlar değil tüm hisseler arasında mali yapısı güçlü bir hikayesi olan hisselerden oluşan bir sepet oluşturuyor. Tüm fon guruplarına bakıldığında yüzde 500’e varan getirilerin oluştuğu görülüyor.

Borsa, haftayı rekorla tamamladı​

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,30 kazançla 3.146,10 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek günlük ve haftalık kapanışını gerçekleştirirken, gördüğü en yüksek seviye rekorunu 3.188,07 puana taşıdı.​

BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 9,33 puan artarken, toplam işlem hacmi 91,8 milyar lira ile rekor seviyede gerçekleşti.
Bankacılık endeksi yüzde 0,87 değer kazanırken, holding endeksi yüzde 1,07 değer kaybetti. Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 1,14 ile gayrimenkul yatırım ortaklığı, en çok gerileyen ise yüzde 2,45 ile spor oldu.
BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,30 kazançla 3.146,10 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek günlük ve haftalık kapanışını gerçekleştirirken, gördüğü en yüksek seviye rekorunu 3.188,07 puana taşıdı.
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, Jackson Hole Ekonomi Politikası Sempozyumu'nda yaptığı konuşmada fiyat istikrarını yeniden sağlamanın biraz zaman alacağını belirterek, enflasyonla mücadelenin "acı vereceği" uyarısında bulundu.
Fiyat istikrarının yeniden sağlanmasının muhtemelen bir süre daha kısıtlayıcı politika duruşunun sürdürülmesini gerektireceğini belirten Powell, tarihsel kayıtların politikanın zamanından önce gevşetilmesine karşı güçlü bir uyarıda bulunduğunu anlattı.

Powell'ın açıklamalarıyla pay piyasalarında risk iştahı azalırken, BIST 100 endeksi pozitif ayrıştı.
Analistler, haftaya yurt içinde büyüme, ekonomik güven endeksi, imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), yurt dışında ise dünya genelinde açıklanacak imalat sanayi PMI, ABD'de tarım dışı istihdam, fabrika siparişleri tüketici güven endeksi, Euro Bölgesinde tüketici güven endeksi, enflasyon, işsizlik oranı başta olmak üzere yoğun veri gündeminin takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.200 seviyesinin direnç, 3.050 puanın destek konumunda bulunduğunu bildirdi

Borsadan yeni kapanış rekoru​

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,50 kazançla 3.136,77 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirdi.​

BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 76,47 puan artarken, toplam işlem hacmi 71,8 milyar lira seviyesine yükseldi.
Bankacılık endeksi yüzde 7,36, holding endeksi yüzde 2,16 artış kaydetti. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran bankacılık, tek kaybettiren ise yüzde 1,44 ile spor oldu.
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,50 kazançla 3.136,77 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirdi.
ABD ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,6 ile beklenenden az daraldı. Piyasa beklentisi ABD ekonomisinin ikinci çeyrekte yüzde 0,8 küçülmesi yönündeydi.
Analistler, enflasyon ve resesyon ikilemi arasında kalan yatırımcıların merkez bankalarının aksiyonlarına ilişkin daha fazla netlik beklediğini belirterek, piyasaların Jackson Hole Ekonomi Politikaları Sempozyumu'ndan gelecek haber akışına odaklandığını söyledi.


Jackson Hole Ekonomi Politikası Sempozyumunda ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell da yarın bir konuşma yapacak.
Yarın yurt dışında ABD'de toptan stoklar, kişisel gelirler, kişisel harcamalar ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi, Japonya'da enflasyonun öne çıkacağını dile getiren analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.150 seviyesinin direnç, 3.050 puanın destek konumunda bulunduğunu bildirdi