Ani hava farklılıkları ve pak olmayan suların kullanılmasının ishal şikayetlerine neden olduğu düşünülüyor. Karın sızısı, halsizlik, kesintisiz sıkışma hissi ve bedende ciddi akışkan kaybı gibi nedenlerle hastalara güç anlar yaşatan bu vaziyet gıda zehirlenmesiyle de karıştırılabiliyor.
Memorial Etiler Tıp Merkezi Dahiliye Bölümü’nden Uz. Dr. Özlem Kaplan, ishal ve rehabilitasyonu hakkında ehemmiyetli bilgiler verdi.
Hava sıcaklıklarındaki ani başkalaşımlara dikkat
Günde 3 ya da daha fazla rakamda yumuşak, sulu dışkılama vaziyeti ishal olarak belirlenmektedir. Bu problemi yaşayan bireyler kesintisiz bir sıkışıklık hissi ile neredeyse tuvalete bağımlı kalmaktadır. Gelişmiş ülkelerde viral sebepli ishaller daha fazla görülürken; sosyoekonomik vaziyeti düşük, alt yapı kuruluşları eksik, pak su meseleyi yaşayan ve şahsi hijyene umursanmayan ülkelerde bakteriyel nedenler ön tasarıdadır. Bu yarıyıllarda görülen ishaller de daha çok mikrobik ishaller olarak karşımıza çıkmaktadır.
Uygun şartlarda saklanmayan gıdalarda üreyen mikroplar, enfekte suların içilmesi ya da bu sularla yıkanmış meyve sebzelerin harcanması ishale neden olur. Aynı zamanda ishali olan şahısların el hijyenine dikkat etmemesi de mikropların etrafa yayılımını basitleştirmektedir. Başka hastalıklar sebebiyle kullanılan bazı antibiyotikler, bağırsağın emilim hataları, bazı hormonal hastalıklar, stres de ishal sebepleri arasındadır.
Fazla akışkan kaybı hayati tehlike taşıyor
İshal süratle akışkan kaybına neden olduğu için rehabilitasyon edilmediği vaziyetlerde vefata kadar varan olumsuz neticeler doğurabilir. Bebeklerde, yaşlılarda, gebelerde ve bağışıklık sistemiyle alakalı rahatsızlıkları olan fertlerde hastalık daha ağır izler. Bu sebeple akışkan ve elektrolit kayıplarının yerine konulması rehabilitasyon için çok ehemmiyetlidir. İshali olan şahısların hastalık hikayesinin alınması, tetkik ve kapsamlı muayenelerle rehabilitasyon sürecine karar verilmesi gerekir.
Akışkan kaybına karşı su, şeker, tuz ve karbonat karışımı
Genel vaziyeti iyi olan bulantı ve kusmanın olmadığı ateşi olmayan hastalarda 1 litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır ve hazırlanan karışım içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir. Daha ağır vaziyetlerde birey ağızdan beslenemiyorsa, ateşi varsa ve ishal 24 saatten uzun sürdüyse kesinlikle sağlık kurumu koşullarında damar yolu ile akışkan ve elektrolit desteği yapılmalı, dışkı tahlili yapılarak rehabilitasyon tanımlanmalıdır.
Patates ve muz rehabilitasyona takviyeci oluyor
Hastalık sürecinde doğru beslenme çok ehemmiyetlidir. Bu yarıyılda yağlı ve lifli yiyeceklerden sakınmak gerekir. Patates ve muz potasyum kaybını önlemek açısından en ehemmiyetli yiyeceklerdir. Çorba, haşlama, püre, maarna ve pirinç tüketimi sağlanmalıdır. Rehabilitasyonun en ehemmiyetli kısmı akışkan ve elektrolit kaybını önlemektir.
Sarihte satılan besinleri yemeyin
İshale karşı şahsi pakliğe dikkat etmek, özellikle her fırsatta elleri yıkamak, kaynağı bilinmez, sarihte satılan veya dağıtılan, teftişsiz içme suları ve bu sularla yıkanmış sebze ve meyveleri harcamamak, besinlerin taze olmasına, ambalajlanmış olarak satılan besinlerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.
