İnternet hızınızı düşüren gizli düşman Jitter nedir, nasıl azaltılır?
Oyuncuların muhtemelen muzdarip olduğu Jitter, artık normal internet kullanıcılarının da sorunu olmaya başladı. Oyun dünyasından internet üzerinden yayın izlemeye kadar birçok internet kullanıcısını kötü yönde etkileyen jitter, sinyalin hatalı olması sonucu ortaya çıkar. Türkçeye dalga bozulumu ya da titreşim olarak çevrilen bu terim; ağ, çoklu ortam ve resim işleme gibi konularda karşımıza çıkabilir. Bu yazımızda jitter nedir, nedenleri nelerdir ve nasıl azaltılır sorularını sizin için cevapladık. İşte bilmeniz gereken her şey
Jitter nedir?
Veri paketleri sayesinde bilgisayarımızdan belirlediğimiz hedeflere internet üzerinden bilgi taşıyabiliyoruz. Bu işlem belirli bir süre alır ve veriler genellikle düzenli aralıklarla iletilir. Jitter, bu veri paketlerinin ağınız üzerinden iletiminde bir duraklama olduğu zaman ortaya çıkar. Ağdaki tıkanıklık veya rotadaki bir kayma bu sorunun en olası nedenidir. Özetle eğer veri paketiniz çok uzun sürede ve hatalı bir şekilde karşı tarafa ulaşıyorsa jitter sorunu ortaya çıkmış demektir.
Dalga bozulumu, bir ekranın titremesi, ses sinyallerinin kesilmesi ve bir ağ üzerinden iletim sırasında verilerin bozulması veya kaybolması gibi çeşitli sorunlar yaratabilir. Dalga bozulumu toleransının uygulamaya özel olduğunu belirtmek gerekir. Gerçek zamanlı iletişim örnekleri oldukları için telefon görüşmelerinde ve video konferanslarda jitter sorunu son derece can sıkıcı olabilir.
Ayrıca bu durum, sanal masaüstü altyapısı (virtual desktop infrastructure) ve barındırılan masaüstleri için de önemli bir sorundur. Jitter, ses ve video iletimlerinde, sinyalin kalitesini düşüren düzensizlikler veya tutarsızlıklar gibi bozulmalara neden olabilir.
Gecikme ve jitter arasındaki bağlantı nedir?
Gecikme (Latency), bir veri paketinin kaynaktan iletilmesi ile hedefe ulaşması arasındaki zaman gecikmesini ifade eder. Verilerin bir ağ veya iletişim bağlantısı boyunca ilerlemesi için geçen süredir.
Jitter, veri paketlerinin varış zamanındaki değişimlerini ifade eder. Kaynak ve hedef arasında geçen süreden ziyade paket gönderiminin gecikmesindeki düzensizlik veya tutarsızlıktır.
Gecikme ve jitter arasındaki en temel ilişki, titreşimin gecikmenin artmasına katkıda bulunmasıdır. Çünkü paketler tutarsız gecikmeler veya varyasyonlarla gelir. Bu durumda alıcı sistemin düzensiz varış sürelerini telafi etmesi gerekir. Böylece ek gecikmeler yaşanabilir.
Paketler yüksek değer titreşim nedeniyle önemli gecikmeler yaşadığında gecikme artışları meydana gelir. Ancak bu durum veri akışını bozar ve gerçek zamanlı uygulamalarda performans sorunlarına neden olur.
Jitter’in nedenleri nelerdir?
İşte bazı potansiyel jitter nedenleri şu şekildedir:
- Donanım performansı zayıflığı: Ağdaki jitter, çok eski bir donanım kullanılmasından kaynaklanabilir.
- Kullanılabilir bant genişliği eksikliği: Bir ağa bağlı çok fazla cihaz olduğunda, yeterli bant genişliği olmadığından bağlantı yavaşlayabilir.
- Kablosuz ağdaki aksaklıklar: Kablosuz bir ağ kullanılırken ağ bağlantısının kalitesi etkilenir. Video ve telefon iletişimi söz konusu olduğunda, kablolu bir bağlantı genellikle daha üstün bir kullanıcı deneyimi sağlar. Ağda yüksek ping gibi herhangi bir bozulma olması durumunda, dalga bozulumu meydana gelebilir.
- Paket önceliği uygulamasının eksikliği: Jitter, IP üzerinden ses (VoIP) sistemlerinde ses verilerine teslimat önceliği verilmediğinde ortaya çıkar.
Ne kadar jitter değeri kabul edilebilir?
Ne kadar Jitter’in kabul edilebilir olduğuna dair bir değer veya miktar yoktur. Kısacası buna en düşük en iyidir denilebilir. Sonuç olarak, kabul edilebilir titreşim dereceleri vardır. Jitter olarak adlandırılan belirli miktardaki iletim dalgalanmaları kabul edilebilir. Zaman değişimleri veya jitter, milisaniye (ms) cinsinden ölçülür. Eğer 30 milisaniye veya daha yüksek bir gecikme olursa çağrılar bozulabilir ve kesintiye uğrayabilir.
Uygulamalar için standart jitter değeri nedir?
Kablosuz ağlar için standart jitter değerinin uygulama türüne bağlı olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Örneğin, gerçek zamanlı ses uygulamalarında, birkaç milisaniyenin (ms) altındaki jitter değerleri, fark edilebilir kesintiler olmadan sorunsuz oynatma sağlar. Buna karşılık, dosya aktarımları veya web taraması gibi gerçek zamanlı olmayan uygulamalar için genel performansı önemli ölçüde etkilemediği sürece daha yüksek jitter seviyeleri kabul edilebilir.
Video akışı veya çevrim içi oyun gibi gerçek zamanlı multimedya uygulamalarında sorunsuz oynatma sağlamak için düşük jitter gereklidir. Daha yüksek jitter seviyeleri gecikmelere, video bozukluklarına veya oyunlarda gecikmeye neden olur.
VoIP uygulamaları, anlaşılır ve kesintisiz sesli iletişimi sürdürmek için düşük titreşim gerektirir. İnternetiniz iyi çalışıyor olsa bile “yeniden bağlanmaya” devam eden bir WhatsApp aramasından hoşlanmayacaksınız. Bu nedenle, düşük jitter bu uygulamalarda daha iyidir.
Jitter değerinizi nasıl ölçebilirsiniz?
Cloudflare veya Ookla’nın hız testi araçlarını kullanarak internet bağlantınızın titreşimini kontrol edebilirsiniz. Cloudflare Speed Test aracına herhangi bir modern tarayıcı üzerinden erişilebilir ve titreşimin yanı sıra bağlantınızın indirme hızı, yükleme hızı ve ping süresi hakkında bilgi alabilirsiniz.
Öte yandan, Ookla Speedtest, web tarayıcıları üzerinden erişilebilmesine rağmen, titreşim testi yalnızca Android, iPhone veya iPad, Mac ve Windows için resmi Speedtest uygulamalarında mevcuttur.
Jitter nasıl azaltılır?
Ağınızdaki titreşimi azaltmak için aşağıdaki basit sorun giderme yöntemlerini izleyebilirsiniz
Bağlantınızın kalitesini kontrol edin
Dalga bozulumu sorunları genellikle normalin altında bir internet bağlantısından kaynaklanır. İnternet bağlantınızın hızı ve güvenilirliği yeterli değilse, servis sağlayıcınızdan daha hızlı bir paket hakkında bilgi almak isteyebilirsiniz. Alternatif olarak, yönlendiricinizi yeniden başlatmak da çoğu durumda işe yarayan bir çözümdür.Ethernet kablosu kullanın
Ethernet bağlantısı modası geçmiş gibi görünebilir ancak dizüstü bilgisayar yerine masaüstü bilgisayardan çalışıyorsanız oldukça kullanışlıdır. Wi-Fi bağlantıları seyahat ederken kullanışlı olsa da yakındaki cihazlardan kaynaklanan parazitlere karşı hassastır.Güçlü bir modem alın
Bugünlerde çoğu iş yerinde internet hem veri hem de telefon görüşmeleri için kullanılıyor. Modeminiz paket önceliklendirmeyi desteklemiyorsa aramalarınızın kalitesi düşebilir. Eski modeminizi yeni ve güçlü bir ürünle değiştirerek bu sorunun üstesinden kolayca gelebilirsiniz.
Kullanıcı sayısını azaltın
Çok önemli bir işiniz olduğu zamanlarda aile üyelerinden internet kullanımlarını sınırlandırmasını isteyebilirsiniz. Böylelikle indirmeler hızlanacak ve rahatsız edici ara belleğe alma sorununu ortadan kalkacaktır.Ayrıca bilgisayar ve telefonunuzun güncellemelerini internetin en az kullanıldığı zamanlarda yapmayı deneyebilirsiniz. Bu şekilde, veri aktarımından tasarruf edebilir ve acil olarak gerekli güncellemeleri almaya devam edebilirsiniz.
Cihazınızdaki frekansın doğru olduğundan emin olun
Bazen sorun bağlantınız yerine cihazın kendisindedir. Telefonunuz normal 2,4 GHz’den daha yüksek bir frekansta çalışıyorsa, sorunlarınızın nedeni bu olabilir. Bir cep telefonunun çalışabileceği maksimum frekans 5,8 GHz’dir ve bu da dalga bozulumu nedeniyle önemli bağlantı sorunları yaratabilir.Jitter arabelleği kullanın
Jitter arabelleği kullanmak, internet üzerinde yaşanan titreşim miktarını azaltmak için harika bir yoldur. Bu arabellek, gelen ses paketlerini daha sonraki bir zamana kadar geçici olarak tutar. Verileri iletmeden önce kısa bir süre genellikle 30 ila 200 ms arasında saklar. Bu yöntem sayesinde veri paketleri sıralı bir şekilde ve çok az gecikmeyle hedefe ulaşır
