Gaven nedir? Sağlığa faydaları nelerdir?

Gaven, geleneksel çin tıbbında yüzlerce yıldır kullanılan bitkilerden bir tanesi.

Bağışıklığı güçlendirici, yaşlanma karşıtı ve inflamasyon karşıtı olması da dahil olmak üzere sağlığa pek çok faydası olduğu iddia ediliyor.

Yaşamı uzattığına inanılıyor ve yorgunluk, alerjiler ve soğuk algınlığı gibi pek çok rahatsızlığa karşı kullanılabiliyor. Kalp hastalıkları, diyabet ve diğer rahatsızlıklara karşı da kullanılıyor.

Gaven Nedir?

Gaven otu veya astragalus olarak da bilinen gaven, geleneksel çin tıbbındaki kullanımı nedeniyle popüler. 2000’den fazla türü olsa da sadece iki türü besin takviyelerinde kullanılıyor.

Bitkinin özellikle kökü sıvı ekstreler, tozlar gibi takviye çeşitlerinde kullanılıyor.

Ayrıca hastanede iğne ile uygulandığı durumlar da mevcut.

Kökünde potansiyel faydalarından sorumlu olduğuna inanılan pek çok aktif bitkisel bileşen bulunuyor.

Örneğin aktif bileşenleri bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve inflamasyonu azaltabilir.

Fakat gavene dair hala çok sınırlı miktarda araştırma mevcut olsa da, soğuk algınlığı, mevsim alerjileri, kalp rahatsızlıkları, böbrek hastalıkları, kronik yorgunluk ve diğer rahatsızlıklar için kullanılıyor.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirebilir

Gavende bağışıklığı güçlendiren pek çok bitkisel bileşen mevcut.

Bağışıklık sisteminin temel rolü bedeni bakteri, mikrop ve virüs gibi hastalıklara sebep olan zararlı işgalcilere karşı korumak.

Bazı kanıtlar gavenin bedenin korumasını ve akyuvar hücrelerini arttırabildiğini gösteriyorlar ve bu hücreler hastalıkları önleyen bağışıklık sistemi tepkisinden sorumlular.

Hayvan deneylerinde gavenin farelerdeki enfeksiyon kaynağı bakteri ve virüsleri öldürmeye yardımcı olduğu görülüyor.

Araştırmalar sınırlı olsalar da, gaven soğuk algınlığı ve karaciğer enfeksiyonu gibi insanlardaki viral hastalıklarla mücadeleye de yardımcı olabilir.

Bu çalışmalar umut verici olsalar da, gavenin hastalıkların önlenmesi ve tedavisindeki verimliliğini tespit etmek için daha fazla araştırma gerekli.

Kalp Fonksiyonlarını İyileştirebilir

Gaven belli kalp hastalıklarına sahip olanlarda kalp fonksiyonlarını iyileştirebilir.

Kan damarlarını genişlettiği ve kalpten pompalanan kan miktarını arttırdığı düşünülüyor.

Klinik bir çalışmada, kalp krizi geçirmiş hastalara iki hafta boyunca geleneksel tedavinin yanında günde iki defa 2.25 gram gaven verilmiş. Sadece standart tedaviyi alanlara göre kalp fonksiyonlarında daha fazla iyileşme görülmüş.

Ancak hastalardaki diğer çalışmalarda kalp fonksiyonlarında herhangi bir fayda görülmemiş.

Buna ek olarak, bazı çalışmalar gavenin inflamatuvar bir kalp rahatsızlığı olan miyokarditin etkilerini azaltabileceğini gösterseler de bulgular biraz karmaşık.

Kemoterapinin Yan Etkilerini Azaltabilir

Kemoterapinin pek çok olumsuz yan etkisi var. Bazı çalışmalara göre gaven bunların bazılarını hafifletebiliyor.

Örneğin kemoterapiye devam eden insanlarla yapılan bir klinik çalışmada, damardan verilen gaven, bulantıları %36, kusmayı %50 ve ishali %59 azaltmış.

Benzer şekilde bazı diğer çalışmalarda bitkinin kolon kanseri için kemoterapi gören bireylerde bulantı ve kusmaları azalttığı görülmüş.

Bunlara ek olarak bir klinik çalışmada, gaveni haftada 3 defa 500 mg olarak damardan vermenin kemoterapideki aşırı yorgunluğu hafiflettiği görülmüş. Ancak gaven sadece tedavinin ilk haftasında bu etkileri göstermiş.

Kan Şekerini Kontrole Yardımcı Olabilir

Gaven kökünde bulunan aktif bileşenler tip-2 diyabet hastalarında kan şekerini düşürmeye yardımcı olabilirler.

Hatta Çin’de diyabet yönetiminde en sık önerilen bitkilerden birisi.

Hayvan ve test tüpü çalışmalarında gavenin şeker metabolizmasını iyileştirdiği ve kan şekeri düzeylerini düşürdüğü görülmüş. Bir hayvan deneyinde kilo kaybına da sebep olmuş.

Daha fazla araştırma gerekli olsa da şimdiye kadarki insan deneylerinde de benzer sonuçlar var.

Örneğin günde 40-60 gram gaven almanın tip-2 diyabet hastalarında dört ay boyunca günde iki defa alınması halinde açlık ve tokluk kan şekeri değerlerini iyileştirme potansiyeli olduğu görülüyor.

Böbrek Fonksiyonlarını İyileştirebilir

Gaven böbreklerdeki kan akışını ve laboratuvar işaretlerini iyileştirerek böbrek sağlığını iyileştirebilir. Bu işaretler arasında idrardaki protein miktarı gibi bazı değerler var.

Proteinüri, idrarda anormal miktarda protein bulunan bir rahatsızlık ve böbreklerde hasar olduğunu veya normal fonksiyon göstermediklerini gösterebilir.

Böbrek hastalıklarına sahip bireyler ile yapılan bir kaç çalışmada, gavenin proteinüriyi iyileştirebildiği görülüyor.

Ayrıca azalmış böbrek işlevine sahip insanlarda enfeksiyonları önlemeye de yardımcı olabilir.

Örneğin 3-6 ay boyunca 7.5-15 gram gaven alan nefrotik sendrom sahibi böbrek hastalarında enfeksiyon riskini %38 azalttığı görülmüş. Ancak bu etkinin onaylanması için daha fazla araştırma gerekli.

Sağlığa Diğer Potansiyel Faydaları

Gavenin sağlığa başka faydalarının olabileceğini gösteren pek çok ön çalışma mevcut:

• Kronik yorgunluk belirtilerinde iyileşme: Bazı kanıtlar gavenin kronik yorgunluk sendromuna sahip insanlarda diğer bitkisel takviyeler ile birlikte kullanıldığında yorgunluğa yardımcı olabildiğini gösteriyorlar.
• Kanser karşıtı etkiler: Test tüpü çalışmalarında gavenin bazı kanser hücresi türlerinde apoptoz adlı programlanmış hücre ölümünü desteklediği görülmüş.
• Mevsimsel alerji belirtilerinde iyileşme: Çalışma miktarı sınırlı olsa da, bir klinik deneyde gaveni günde iki defa 160 mg olarak almanın mevsim alerjisine sahip olan bireylerde burun akıntılarını azaltabildiği görülmüş.

Yan Etkileri ve Etkileşimleri

Pek çok insanın gaven toleransı yüksek.

Ancak çalışmalarda kızarma, kaşınma, burun akıntısı, bulantı ve ishal gibi bazı küçük yan etkiler de rapor ediliyorlar.

Damardan verildiği zaman gavenin daha ciddi yan etkileri olabilir ve bunlar arasında kalp ritminde düzensizlik de var. Sadece tıbbi gözetim altındayken damardan verilmeli.

Gaven pek çok insan için güvenli olsa da aşağıdaki gruplara dahil olanlar ondan kaçınmalılar:

• Hamile ve emziren kadınlar: Şu anda gavenin hamile ve emziren kadınlarda güvenli olduğunu gösteren yeterli araştırma yok.
• Otoimmün hastalıkları olan bireyler: Gaven bağışıklık sisteminin gücünü arttırabilir. Bu nedenle multipl skleroz, lupus veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklarınız varsa gavenden kaçınmalısınız.
• Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar alanlar: Gaven bağışıklık sistemi aktivitesini arttırdığı için bağışıklığı baskılayan ilaçların etkilerini azaltabilir.

Gaven aynı zamanda kan şekeri ve tansiyon üzerinde de etkilere sahip. Bu nedenle diyabet veya tansiyon sorunlarınız varsa bu bitkiden kaçınmalısınız.

Doz Önerileri

Gaven kökü pek çok farklı formda bulunabiliyor. Takviyeler kapsül veya sıvı ekstre olarak bulunabiliyorlar. Kökü ezilerek toz haline de getirilebilir ve çaylara katılabilir.

Sıcak suda kaynatarak kökündeki aktif bileşenlerin dışarı çıkarılması da sağlanabilir.

Dozajına dair bir anlaşma olmasa da, günde 9-30 gram kullanımı uygun görülüyor.

Buna ek olarak bazı araştırmalarda belli rahatsızlıklara göre dozaj öneriliyor:

• Konjestif kalp krizi: Geleneksel tedaviye yardımcı olarak 30 gün boyunca günde iki defa 2-7.5 gram toz halinin alımı.
• Kan şekeri kontrolü: Dört ay boyunca 40-60 gram kaynamış hali.
• Böbrek hastalıkları: Altı ay boyunca günde iki defa 7.5-15 gram toz gaven ile enfeksiyon riski azaltılabilir.
• Kronik yorgunluk sendromu: Başka bazı bitkiler ile 30 gram gaven kökünün çayının hazırlanması.
• Mevsim alerjileri: Altı hafta boyunca gaven ekstresinden hazırlanan iki tane 80 mg kapsül.

Araştırmalara göre dört aya kadar günde 60 gramlık oral dozlar pek çok insan için güvenli. Ancak uzun vadede yüksek dozların güvenliğine dair bir çalışma yok.

Sonuç Olarak

Gaven bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve kronik yorgunluk ile mevsim alerjisi belirtilerini hafifletebilir.

Ayrıca kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları ve tip-2 diyabet gibi belli rahatsızlıklara sahip insanlara yardımcı olabilir.

Bir dozaj önerisi olmasa da, dört aya kadar günde 60 gram alımının pek çok insan için güvenli olduğu görülüyor.

Takviye kullanımı konusunda daima ilk olarak doktorunuza danışmanız öneriliyor.