Formasyon Nedir? Formasyon Kalktı Mı? 12 Soru 12 Cevap

Formasyon 2021’de de sıkça gündem olan, dilimize Fransızca’dan geçen, sözlükte “Biçimlenme” ve “Yetişim” anlamlarına gelen bir kavramdır. Eğitimin öğrenci, öğretmen ve program olmak üzere 3 ayağı bulunmaktadır. Bunlardan biri olan öğretmenin öneminin ne kadar büyük olduğu herkes tarafından bilinmektedir. Öğretmenler eğitimin sisteminin kilit noktalarıdır ve bu nedenle bir öğretmenin yetiştirilme biçimi yalnızca kendisini etkilememektedir.

Bir öğretmenin yetiştirilme biçimi, aldığı ahlaki ve akademik eğitim kendisiyle birlikte yetiştirdiği ve yetiştireceği tüm öğrencileri de etkilemektedir. Geçmişten bu yana öğretmen yetiştirmede farklı politikalar geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Şu anda ise öğretmenler üniversitelerin Eğitim Fakülteleri’nden mezun olan adaylar arasından seçilmektedir. Bununla birlikte diğer fakültelerden mezun olanların öğretmen olabilmeleri için bir yol açılmıştır: Pedagojik Formasyon!

Pedagoji kelimesi eğitimbilim anlamına gelmekte ve formasyon kelimesi yaygın olarak pedagojik formasyon manasında kullanılmaktadır. TDK sözlüğünde “Yetişim” olarak açıklanan kavram, öğretmen adaylarının alması gereken eğitimin tümü manasında da ifade edilebilmektedir. Bu nedenle pedagojik formasyonun yalnızca Eğitim Bilimleri Fakültesi veya Eğitim Bilimleri Bölümü olan üniversitelerde açılabileceği bilinmektedir. Peki formasyon ne işe yarar? Şimdi bu sorunun cevabını öğrenelim.

Formasyon Ne İşe Yarar?​

Formasyonun yararı Eğitim Fakültesi’nden mezun olmayan bir kişinin öğretmen olabilmesini sağlamasıdır. Formasyon bir diğer tanımıyla Eğitim Fakültesi’nden mezun olmayan kişilerin öğretmen olabilmek için alması gereken sertifika olarak açıklanabilmektedir. Eğitim Fakültesi öğrencileri, öğretmen olabilmek için alınması gereken dersleri lisans eğitimleri süresince almaktadır. Ancak başka herhangi bir fakülteden (genellikle Fen-Edebiyat) mezun olan adaylar bu dersleri almamaktadır.

Formasyon eğitimi, bu söz konusu öğrencilerin öğretmen olması için gereken dersleri aldığı bir programdır. Eğitim Fakülteleri’nde görülen eğitim şu anda dört yıldır ancak formasyon eğitimi genellikle iki yarı yıl boyunca sürmektedir. Formasyon programında dersler en az iki yarı yıla bölünmekte ve bir öğretim yılı sürecek şekilde düzenlenmektedir. Peki formasyon eğitimi şu anda hala devam ediyor mu? Dilerseniz şimdi bu konuyu açıklayalım.

Formasyon Kalktı Mı 2021?​

formasyon kalkti mi?
Formasyon kaldırılması 29 Haziran 2020 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu’nun 12 sayılı kararı ile olmuştur. Yüksek Öğretim Kurumları tarafından sertifika düzeyinde yürütülen pedagojik formasyon eğitimi ile ilgili alınan bu karar, yine Yüksek Öğretmen Kurulu aracılığıyla tüm üniversitelere iletilmiştir.

Yukarıda da ifade edildiği gibi pedagojik formasyon eğitimi, Eğitim Fakültelerinde dört yıl boyunca alınan eğitimin bir yıla sıkıştırılmış hali olarak ifade edilebilmektedir. Bu durumda söz konusu eğitimin ne kadar yararlı olacağı tartışma konusudur. Formasyon eğitimi ile hedeflenen verime ulaşılamamış olması kaldırılmasının en olası ve genel nedenidir.

MEB’in Formasyon Açıklaması Nedir?​

MEB’in formasyon açıklaması bu uygulamanın sağlıklı bir işleyişi olmadığı yönündedir. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, mezun olan herkesin formasyon alıyor olması ve yüz binlerce insanın bu programa birtakım ücretler ödüyor olmasının istenmeyen bir durum olduğunu işaret etmiştir. Sonuç olarak formasyon eğitiminin kaldırılmasının uygun görüldüğü açıklanmıştır. Bununla birlikte formasyon eğitimlerinin farklı bir versiyonundan da söz edilmektedir. Dilerseniz şimdi bu yeni sistemi öğrenelim.

Yeni Formasyon Sistemi Nasıl Olacak?​

Yeni formasyon sistemi Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk tarafından aktarılana göre, öğretmenliğe atandıktan sonra verilecek olan bir eğitim şeklinde düzenlenmiştir. Söz konusu formasyon eğitiminin öğretmenliğe atandıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak verileceği ifade edilmiştir. Bununla birlikte Öğretmenlik Meslek Bilgisi Tezsiz Yüksek Lisans programlarına katılacak öğrenciler, Eğitim Fakültelerinde okuyan öğrencilerin aldığı bazı temel hazırlık derslerini alacaktır.

Formasyonu Olmayan Öğretmen Olarak Atanabilir Mi?​

Formasyonu olmayan kişiler eğer Eğitim Fakültesi mezunu değilse öğretmen olarak atanamamaktadır. Formasyon programı ile birlikte Fen Edebiyat Fakültelerinde kendi alanlarının lisans eğitimlerini tamamlamış kişilerin, bazı temel dersleri alarak öğretmen olabilmeleri sağlanmaktadır. Şu anda bu programın kalkmasıyla birlikte öğretmen olarak atanabilecek kişiler yalnızca Eğitim Fakültesi mezunlarıdır.

Atandıktan Sonra Formasyon Alınabilir Mi?​

atandiktan sonra formasyon alinabilir mi?
Atandıktan sonra formasyon almak yeni sistem için söz konusu olan bir durum olarak bilinmektedir. Yukarıda da ifade edildiği gibi pedagojik formasyonun kaldırılmasıyla birlikte farklı bir versiyonda formasyon programının yapılacağı gündeme gelmiştir. Bu yeni formasyon programının ise öğretmenliğe atandıktan sonra alınabileceği ifade edilmiştir. Dolayısıyla yeni sistemde formasyon atandıktan sonra alınabilmektedir.

Öğretmenlikte Formasyon Şartı Kalktı Mı?​

Öğretmenlikte formasyon şartı, formasyonun kaldırılması ile birlikte geçerliliğini yitirmiştir. Böyle bir şart öncesinde de Fen Edebiyat Fakültesi mezunları için gözetilmektedir. Eğitim Fakültesinde dört yıllık lisans eğitimini tamamlayan adayların öğretmen olabilmesi için formasyon belgesi gerekmemektedir. 2020 yılından itibaren formasyon belgesi öğretmen olabilmenin bir yolu ve dolayısıyla da bir şartı olmaktan çıkmıştır.

Önceden Formasyon Alanlar Ne Olacak?​

Önceden formasyon alanlar bu uygulamanın kaldırılmasından etkilenmemektedir. Katıldığı bir canlı yayında eğitim gündemine ilişkin soruları yanıtlayan Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk formasyon hakkında yaptığı açıklamalarda bu konuya da değinmiştir. Milli Eğitim Bakanı 1 Ocak 2021 tarihine kadar alınan pedagojik formasyon belgelerinin geçerli olacağını, bu konuda kimsenin hak kaybı yaşamayacağını ifade etmiştir.
Yine aynı canlı yayında Bakan Ziya Selçuk, formasyonun kaldırılması yönündeki uygulama değişikliğine gidileceğini kimseyi mağdur etmemek için iki yıl önce açıklamış olduklarını da belirtmiştir. Dolayısıyla bu uygulamanın kaldırılmasından önce formasyon eğitimine başlamış ya da bu eğitimi tamamlamış olanlar söz konusu değişiklikten etkilenmeyecektir. Bu da 1 Ocak 2021 tarihine kadar belgesini almış kişilerin etkilenmeyeceği anlamına gelmektedir.

Fen Edebiyat Mezunları Öğretmen Olamayacak Mı?​

Fen Edebiyat Mezunları formasyon belgesi yolu ile daha önce öğretmen olabilirken, artık öğretmen olamamaktadır. Bunun nedeni de Fen Edebiyat Fakültesi mezunlarının öğretmen olabilmesini sağlayan pedagojik formasyon sisteminin kaldırılmış olmasıdır. Fen Edebiyat Fakülteleri içerisinde genellikle dört yıllık matematik, fizik, kimya, türk dili ve edebiyatı, psikoloji gibi bölümleri bulunduran fakültelerdir.

Fen Edebiyat Fakülteleri söz konusu alanlarda nitelikli insan gücü yetiştirmeyi hedeflemektedir. Bu fakültelerde farklı alanlarla ilgili eğitimler alan öğrenciler, öğretmenlik mesleği yapmak isteyebilmektedir. Bunun bir yolu olarak da programlar geliştirilmiştir ancak şu anda bu programlar, sağlıklı bir işleyişi olmadığına karar verildiğinden dolayı kaldırılmıştır. Dolayısıyla Fen Edebiyat Fakültesi mezunları bu yol ile öğretmen olamamaktadır.

Hangi Bölüm Mezunları Pedagojik Formasyon Alabilir?​

Pedagojik formasyon alabilecek bölümler oldukça geniş bir liste olarak sıralanabilmekteydi ancak şu anda formasyon kaldırıldığından dolayı herhangi bir bölümden mezun olan kişiler formasyon alamamaktadır. Kaldırılmasından öncesi için başta Fen Edebiyat Fakültelerinde bulunan bölümler olmak üzere, çeşitli fakültelerin çeşitli bölümlerinden mezun olan öğrenciler bu eğitimi alabilmekteydi ancak şu an bu kişilerin böyle bir hakları bulunmamaktadır.

Formasyon Almak İçin Ne Yapılır?​

Formasyon almak için yapılması gereken, herhangi bir Eğitim Fakültesi’nden mezun olduktan sonra öğretmen olarak atanmaktır. Çünkü Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk tarafından yapılan açıklamaya göre, formasyon eğitimi artık yalnızca öğretmen olarak atanan kişilere verilecektir. Bununla birlikte bu eğitim Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilen ücretsiz bir eğitim olarak karşımıza çıkmaktadır. Eski formasyon eğitimi şu anda kaldırıldığından dolayı bu eğitimi almanın herhangi bir yolu yoktur.