Hepimiz bazen üzgün, endişeli veya sinirli hissedebiliriz. Ancak bu duygular sürekli hale gelip günmlük yaşamı da rahatsız etmeye başladığında profesyonel destek almak gerekiyor. Ruhsal bozukluklar yetişkin insanları olduğu kadar çocukların da günlük yaşantısını etkiliyor etkiliyor. Endişe verici olanı ise ebeveynler çoğu zaman bunun farkına varamıyor veya hormonlara-ergenlik dönemine bağlıyor.
Ruh Sağlığı Nedir?
Ruh sağlığı kısa tabirle kişinin duygusal ve sosyal anlamda sağlıklı olmasıdır. Günlük ruhsal iniş ve çıkışları yönetebilen kişiler ruhsal anlamda sağlıklı kabul edilir. Ruhsal bozukluklar sosyal ve fiziksel olarak geniş yelpazede olabilir ve ayrıca alkol, uyuşturucu gibi bağımlılıkları, düşük benlik saygısı, asosyal davranışlar, okuldan-işten uzaklaşma gibi sorunlara yol açabiliyor.
Statistics on youth mental illness (Avustralya 2008 verileri)
En Yaygın Ruhsal Bozukluklar
1- Depresyon
Depresyon 16-24 yaş arası gençler arasında en yaygın görülen ruhsal bozukluktur. Depresyon 2 gün ile sınırlı kalabildiği gibi haftalarca sürebilen ciddi bir ruhsal çöküntü halidir.
Klinik depresyon, belirgin kalıcı ruh hali bozukluklarına neden olan tıbbi bir durumdur. Depresyon genelde günlük hayatı da etkileyen fiziksel ve psikolojik değişimlere sebep olmaktadır.
Depresyon belirtileri genellikle tedaviye olumlu tepki verir. Genç kadınlarda depresyon görülme sıklığı daha fazladır, bununla birlikte genç erkekler ruhsal veya duygu durumlarıyla ilgili kadınlara oranla daha az paylaşma eğilimindedir ve bu yüzden depresyonun tespiti kendileri veya doktorlar tarafından oldukça zordur.
2- Anksiyete (Kaygı Bozukluğu)
Hepimiz günlük yaşantımızda bazı durumlarda kaygı duyarız. Kaygılandığımız süre kısa bir an ile bir gün arasında değişiklikler göstermektedir. Bu günlük yaşantımızı etkilese de genel sağlık durumumuzda bir bozukluğa yol açmaz hatta doğal olan budur. Ama kaygı düzeyinin çok yüksek olması ve haftalarca devam eden bir hal alması ruhsal bir bozukluğa işaret eder.
Anksiyete bozukluklarının birçok türü vardır ve her biri farklı bulgularla kendini belli eder. Bazen ankisyete bozukluğu olan kişi belirgin bir neden olmadan endişeli, sıkıntılı hissedebilir ya da orantısız stres görülebilir.
Kalıcı, aşırı veya gerçekçi kaygılar(gerçekçi anksiyete bozukluğu), kontrol edilemeyen obsesif kompulsif bozukluk, sosyal durum hakkında yoğun endişe, panik atak, fobi ya da diğer yoğun sıkıntılar, irrasyonel korkular ve sendromlar anksiyete vakaları olarak nitelendirilebilir.
Ruhsal Bozukluk Nasıl Belirti Verir?
Her birimizin duygu durumları, heyecanları, üzüntüleri olduğu gibi ruhsal bozukluklar da farklı insanlarda farklı belirtiler verir.
Ruhsal Durumu Konusunda Endişe Ettiğin Birine Nasıl Yardım Edebilirsin?
Bkz: Yukarıda belirtilen ruhsal bozukluk belirtilerini izle
Konuş ve dinle: Neler hissettiğini ve hayatında neler olduğuyla ilgili sohbet et
Yardım almaya ikna et.
İnsanlar psikolojik yardım almayı yanlış anlayabilir veya aşırı tepki gösterebilir. Bu durumlar karşın ruhsal sağlığından endişe ettiğin bir yakınına yaklaşmayı denemeden önce bu konuda bir sağlık profesyonelinden destek almak faydalı olabilir.
Diğer Yöntemler
Ruhsal Bozukluklar Nasıl Tedavi Edilir?
Araştırmalar erken dönemde yapılan doğru yardımların daha etkili olduğunu gösteriyor.
Genç insanlarda majör depresyon vakaları intihar eğilimini de beraberinde getirdiği için acil müdahale etmek önem kazanıyor. Bu gibi durumlarda psikolog veya psikiyatra danışmak gerekiyor.
Ruh Sağlığı Nedir?
Ruh sağlığı kısa tabirle kişinin duygusal ve sosyal anlamda sağlıklı olmasıdır. Günlük ruhsal iniş ve çıkışları yönetebilen kişiler ruhsal anlamda sağlıklı kabul edilir. Ruhsal bozukluklar sosyal ve fiziksel olarak geniş yelpazede olabilir ve ayrıca alkol, uyuşturucu gibi bağımlılıkları, düşük benlik saygısı, asosyal davranışlar, okuldan-işten uzaklaşma gibi sorunlara yol açabiliyor.
Statistics on youth mental illness (Avustralya 2008 verileri)
En Yaygın Ruhsal Bozukluklar
1- Depresyon
Depresyon 16-24 yaş arası gençler arasında en yaygın görülen ruhsal bozukluktur. Depresyon 2 gün ile sınırlı kalabildiği gibi haftalarca sürebilen ciddi bir ruhsal çöküntü halidir.
Klinik depresyon, belirgin kalıcı ruh hali bozukluklarına neden olan tıbbi bir durumdur. Depresyon genelde günlük hayatı da etkileyen fiziksel ve psikolojik değişimlere sebep olmaktadır.
Depresyon belirtileri genellikle tedaviye olumlu tepki verir. Genç kadınlarda depresyon görülme sıklığı daha fazladır, bununla birlikte genç erkekler ruhsal veya duygu durumlarıyla ilgili kadınlara oranla daha az paylaşma eğilimindedir ve bu yüzden depresyonun tespiti kendileri veya doktorlar tarafından oldukça zordur.
2- Anksiyete (Kaygı Bozukluğu)
Hepimiz günlük yaşantımızda bazı durumlarda kaygı duyarız. Kaygılandığımız süre kısa bir an ile bir gün arasında değişiklikler göstermektedir. Bu günlük yaşantımızı etkilese de genel sağlık durumumuzda bir bozukluğa yol açmaz hatta doğal olan budur. Ama kaygı düzeyinin çok yüksek olması ve haftalarca devam eden bir hal alması ruhsal bir bozukluğa işaret eder.
Anksiyete bozukluklarının birçok türü vardır ve her biri farklı bulgularla kendini belli eder. Bazen ankisyete bozukluğu olan kişi belirgin bir neden olmadan endişeli, sıkıntılı hissedebilir ya da orantısız stres görülebilir.
Kalıcı, aşırı veya gerçekçi kaygılar(gerçekçi anksiyete bozukluğu), kontrol edilemeyen obsesif kompulsif bozukluk, sosyal durum hakkında yoğun endişe, panik atak, fobi ya da diğer yoğun sıkıntılar, irrasyonel korkular ve sendromlar anksiyete vakaları olarak nitelendirilebilir.
Ruhsal Bozukluk Nasıl Belirti Verir?
Her birimizin duygu durumları, heyecanları, üzüntüleri olduğu gibi ruhsal bozukluklar da farklı insanlarda farklı belirtiler verir.
- Yetersiz uyku veya uykuda huzursuzluk
- Endişeli ve huzursuz hissetmek
- Yorgun, huysuz, yorgun, sinirli, ağlamaklı veya çoğu zaman üzgün hissetme
- Zevk alınan işleri-hobileri yapmaktan keyif almama ve uzun süreli bırakma durumu
- Sosyal bozukluk ve arkadaş kaybı
- Unutkanlık, kontrol kaybı veya dikkatsizlik
- Gergin kaslar
- Hızlı kilo kaybı veya alımı
- Açıklanamayan ağrılar, fiziksel anlamda kötü hissetme
- Okul veya işe gitme isteğinin bitmesi
Ruhsal Durumu Konusunda Endişe Ettiğin Birine Nasıl Yardım Edebilirsin?
Bkz: Yukarıda belirtilen ruhsal bozukluk belirtilerini izle
Konuş ve dinle: Neler hissettiğini ve hayatında neler olduğuyla ilgili sohbet et
Yardım almaya ikna et.
İnsanlar psikolojik yardım almayı yanlış anlayabilir veya aşırı tepki gösterebilir. Bu durumlar karşın ruhsal sağlığından endişe ettiğin bir yakınına yaklaşmayı denemeden önce bu konuda bir sağlık profesyonelinden destek almak faydalı olabilir.
Diğer Yöntemler
- İletişimi açık tutmak ve olumsuz bir davranışı yargılamak için acele etmemek.
- Müdahaleci ve saldırgan olmamak
- Kişi ile zaman geçirmek
- Duyguları ciddiye almak
- Sosyal yaşantısını desteklemek
- Egzersiz, sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve hobilere teşvik etmek
- Kişiye onu sevdiğini hissettirmek
Ruhsal Bozukluklar Nasıl Tedavi Edilir?
Araştırmalar erken dönemde yapılan doğru yardımların daha etkili olduğunu gösteriyor.
- Bilişsel davranış terapisi ve psikolog desteği
- Daha ciddi vakalarda psikiyatr desteği ve ilaç tedavisi
- Hafif vakalarda egzersiz ve sağlıklı beslenme
Genç insanlarda majör depresyon vakaları intihar eğilimini de beraberinde getirdiği için acil müdahale etmek önem kazanıyor. Bu gibi durumlarda psikolog veya psikiyatra danışmak gerekiyor.
