Hıdırellez ya da Hıdrellez, Anadolu ve Balkanlar'da, Orta Asya ve Orta Doğu'da kışın bitiminin kutlandığı bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak da adlandırılan Hıdrellez Bayramı, Türkiye'de 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır.
Hıdrellez her sene 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanıyor. Baharın müjdeleyicisi Hıdrellez 5 Mayıs Cuma günü başlayıp, 6 Mayıs Cumartesi sona erecek.
HIDIRELLEZ'İN HİKAYESİ
Hıdırellez, Türk ve Orta Asya kültüründe köklü bir geçmişe sahip önemli bir bayram ve kutlama günüdür. Baharın gelişiyle birlikte kutlanan bu bayramın kökeni, İslamiyet öncesi döneme kadar uzanmaktadır. Adını Hz. Hızır ve Hz. İlyas'ın isimlerinin birleşmesinden alan Hıdırellez, insanların dileklerinin kabul olacağına inanılan ritüelleriyle bilinir. Bu kutlama günü, farklı hikayelere ve anlamlara sahip olsa da, baharın gelişi ve yeni bir dönemin başlangıcını kutlamak için insanlar tarafından önemli bir fırsat olarak görülür.
HIDRELLEZ RİTÜELLERİ
Hıdrellez'de baht açma törenleri oldukça yaygın olarak uygulanır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan yüzük, küpe gibi eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi günü bir araya toplanan kadınlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkarmaya başlarlar. Bu törene İstanbul ve çevresinde “baht açma”, Denizli ve çevresinde “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve çevresinde “dağara yüzük atma”, Edirne ve çevresinde “niyet çıkarma”, Erzurum’da “mani çekme” adı verilir.
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve bu günü takip eden 2 gün süresince sabah ezanı ile tan ağarması arasındaki sürede doğadaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.
Trabzon-Şalpazarı İlçesi'nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık konur. Bu şekilde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.
HIDRELLEZ'DE DİLEK NASIL DİLENİR?
Hıdırellez dilekleri, geleneklere göre 5 Mayıs akşamı başlayıp 6 Mayıs gününe kadar devam ediyor.
Hıdrellez'de dilekler de 5 Mayıs akşamı dilekler gül ağacına asılır. 6 Mayıs sabahı da erken saatlerde toplanır ve ardından suya bırakılır.
Hıdrellez gecesi istenen dilekler bir kağıda çizilir (Örneğin ev isteniyorsa ev resmi çizilir) ve gül ağacına asılır ya da altına yerleştirilir.
Ayrıca diğer diler dileme biçimlerinden biri de Hıdırellez akşamı gül ağacına para da asmak. Gül ağacına asılan para ve dilekler 6 Mayıs sabahı erken saatlerde toplanır. Para cüzdana konur ve yıl boyunca o para harcanmaz. Dilek çizilen kağıt ise suya bırakılır.
Hıdrellez her sene 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanıyor. Baharın müjdeleyicisi Hıdrellez 5 Mayıs Cuma günü başlayıp, 6 Mayıs Cumartesi sona erecek.
HIDIRELLEZ'İN HİKAYESİ
Hıdırellez, Türk ve Orta Asya kültüründe köklü bir geçmişe sahip önemli bir bayram ve kutlama günüdür. Baharın gelişiyle birlikte kutlanan bu bayramın kökeni, İslamiyet öncesi döneme kadar uzanmaktadır. Adını Hz. Hızır ve Hz. İlyas'ın isimlerinin birleşmesinden alan Hıdırellez, insanların dileklerinin kabul olacağına inanılan ritüelleriyle bilinir. Bu kutlama günü, farklı hikayelere ve anlamlara sahip olsa da, baharın gelişi ve yeni bir dönemin başlangıcını kutlamak için insanlar tarafından önemli bir fırsat olarak görülür.
HIDRELLEZ RİTÜELLERİ
Hıdrellez'de baht açma törenleri oldukça yaygın olarak uygulanır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan yüzük, küpe gibi eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi günü bir araya toplanan kadınlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkarmaya başlarlar. Bu törene İstanbul ve çevresinde “baht açma”, Denizli ve çevresinde “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve çevresinde “dağara yüzük atma”, Edirne ve çevresinde “niyet çıkarma”, Erzurum’da “mani çekme” adı verilir.
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve bu günü takip eden 2 gün süresince sabah ezanı ile tan ağarması arasındaki sürede doğadaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.
Trabzon-Şalpazarı İlçesi'nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık konur. Bu şekilde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.
HIDRELLEZ'DE DİLEK NASIL DİLENİR?
Hıdırellez dilekleri, geleneklere göre 5 Mayıs akşamı başlayıp 6 Mayıs gününe kadar devam ediyor.
Hıdrellez'de dilekler de 5 Mayıs akşamı dilekler gül ağacına asılır. 6 Mayıs sabahı da erken saatlerde toplanır ve ardından suya bırakılır.
Hıdrellez gecesi istenen dilekler bir kağıda çizilir (Örneğin ev isteniyorsa ev resmi çizilir) ve gül ağacına asılır ya da altına yerleştirilir.
Ayrıca diğer diler dileme biçimlerinden biri de Hıdırellez akşamı gül ağacına para da asmak. Gül ağacına asılan para ve dilekler 6 Mayıs sabahı erken saatlerde toplanır. Para cüzdana konur ve yıl boyunca o para harcanmaz. Dilek çizilen kağıt ise suya bırakılır.
