Aöl (Açık Öğretim Lisesi) Ders Notları-Tarih 5

Tarih 5 Ders Notu
Tudun : ilk Türk devletlerinde ülkenin denetim ve vergi işlerinde ilgilenen görevli.

• Kurultay, Kageş,Toy: İlk Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yer
• Kut , Otag, Taht : Türk devletleri hükümdarının egemenlik sembolleri
• Kut : Türk hükümdarı tarafından veridigi kabul edilen devlet idare etme hakkı
• Uçmag : cennet
• Kam : Din adamı
• Balbal : Mezar taşı
• Tigin : İslamiyetden önce Türk hükümdarları çocuguna verilen isim
• Özerklik : Bir topluluğun bazı şartlar altındada olsa keni kendini yönetme hakkına verilen isime denir.
• Minyatür : Eski yazma kitaplarda görülen ince bir sanatla işlenmiş olan küçük renkli resimlere verilen isim
• Pazırık Halsı : Leninparol Hermitaj Müzesinde

Kavimler göçü

• -Roma imparatorlugu dogu ve batı roma imparatorlugu olmak üzere ikiye ayrıldı.
• -Barbar kavimler arasında hristiyanlık yayıldı.
• -Günümüz Avrupa devletlerinin temeli atıldı.
• Sabarlar
• -Mavereünnehir bölgesinin Türk kalmasında Oğuz topluluklarının batıya yönelmesinde önemli rol oynayan Türk toplulugudur.

DESTANLAR

• Şu destanı : Saka Türklerine ait bir destan
• Manas destanı : Kırgızlara ait bir destan

HÜKÜMDARLAR

• Alper Tunga
• İskitlilerin en önemli hükümdarı olan adına “sagu” düzenlenen türk devlet adamıdır.

• Bumin Kağan
• “il Kagan” ünvanını alarak 552 yılıda ötüken merkezli devletini kuran Türk hükümdarıdır.

• Bilge Kağan
• “ Ey Türk milleti! Üstte gök yıkılmaz altta yer delinmez devletini töreni kim bozabilir sözüyle -Türk milletine sonsuza kadar yaşayacağına olan ınancını dile getiren Türk hükümdarıdır.

• Karluk hakanı II. Arslan
• Cengizhan’a iteaat eden ilk Müslüman Türk hükümdar.

• Baga Tarkan
• Kendi adıyla para bastıran ilk Türgiş hükümdarı
• Kutluk Bilge Kül Kağan : Uygur devletinin ilk hükümdarıdır.

• Mutasım
• Abbasi Halifelerinden olup Türklerden meydana gelen bir hassa ordusu kurmuştur.

DEVLETLER

Karasuk : Demir madenini kullanan ilk Türk devleti

Kelteminar

• -MÖ 9000 yıllarına tarihlenmektedir
• -Harzem Bölgesinde yapılan kazılarda ortaya çıkmıştır
• -Bu dönemde insanlar balıkçılık,avcılık ve hayvancılıkla ugraştıkları bilinir.

Kuşhan devleti

• -Yüeçilerin MS 1. yüzyılda kurdugu devletti
• Afganistan, Pakistan ve kuzey Hindistanda kuruldu

- Yüeçiler üzerine METEHAN ipek yolunun kontrolünü ele geçirmek için sefer düzenledi.


Avarlar

• -Ekonomiye önem vermişlerdir
• -Bizansın başketi istanbulu 619 ve 626 yılında iki kez kuşatan Türk kavmidir.

Hazar Devleti

• -Museviligi kabul eden ilk ve tek türk devletidir.
• -Macar devletinin kurucusudur.
• -Anadolu’yu sasani istilasından kurtardılar.

Kıpçak – Oğuz : Türk kavimleri arasındaki mücadeleyi Dede korkut hikayelerine konu oldu

Kırgızlar

• Moğol hakimiyetine giren ilk türk kavmi
• Manas destanı

Uygurlar

• Mogol imparatorlugunun Türkleşmesinde etkili olan türk kavmidir.
• Yapılarda kubbeyi kullanan ilk Türk devleti
• Mani dinini Uygur kaganlarından Bögü Kagan’ın Çin seferi dönüşünde kabul ettigi ve ülkesine getirdiği din

Sabarlar
- Günümüzde Kuzey Asya için kullanınlan Sibirya’ya ismini veren Türk topluluğudur.

Türklerin benimsedigi dinler : Musevilik, Hristiyanlık, Mani dini

Çin setti : M.Ö 3. yy da yapıldı

Orta Asya’da Türk güçlerinin siyasi nedenleri
-Çin, Kitan ve Mogol baskıları

Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinin başlıca gelir kaynağı
- -Ticari yollardan sağlanan gümrük vergileri

Orhun yazıtları ile baglantılı Türk yöneticileri
- Bilge Kağan, Tonyukuk, Kültigin

Margos antlaşması : Atilla ile Bizans arasında 634 yılında imzalanan ve Bizansın Hunlara ödedigi vergiiki katına çıkarıştır

Codex Cmanicus ( kodeks kumanikus )
- Latin, Fars ve Kuman dilleri üzerine üç sütün halinde yazılmış bir atasözüdür.