EDEBİYAT 6 DERS NOTU
Servet-i Fünun(fenler)
Edebiyat-ı Cedide (1896-1901)
Serveti Fünun*
"Serveti Fünün" dergisi etrafında toplanan yazarların ve şairlerin 1896-1901 yılları arasında oluşturduğu edebiyattır.
Tanzimat 2. Dönem"Sanat Sanat İçin".
R.M.E > Yenilikçi
*Hasan Asaf > Kafiye göz için >Kafiye kulak için
ABES-MUKTEBES
R.M.E >Servet-i Fünun
Tevfik Fikret > Servet-i Fünun
Estetik Zevk
Dönemin Önemli Şairleri
*Tevfik Fikret,Cenap Şabettin,Hüseyin Suat,Ali Ekrem Bolayır,Süleyman Nazif
2-Önemli Yazarlar:Halit Ziya Uşaklıgil,Mehmet Rauf,Hüseyin Cahit Yalçın,Ahmet Hikmet Müftüoğlu.
ALİ EKREM BOLAYIR*
*Dilin olduğundan daha ağır ve fazlasıyla sanatlı kullanılmasını eleştirmiştir.
*Sanat sanat için
*Gereğinden daha ağır bir dil kullanılmıştır.
*Şiirin ana teması insandır.
CENAP ŞAHABETTİN
*Muallim Naci'den etkileniyor.
*Recaizade Mahmut Ekrem >Abdulhak Hamit Tarhan>(Batı Tarzı Şiire Yöneliyor)
ÖzelliklerBireysel konulu şiiri tercih etti
*Gelenekçi Şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdi.
Şiire nesir musikesi dedi *> Eserleri:Hac yolunda,Avrupa Mektupları,Tiryaki Sözler.****
*Değişik imgeler kullandı
Halit Ziya Uşaklıgil'dir.
*Kırk yıl (Anıdır)
*Saray ve ötesi
Özellikleri:Halit Ziya Uşaklıgil Serveti Finun Döneminin En ünlü romancısıdır.
*Edebiyatımızın "ilk gerçekçi"hikaye ve romancılarındandır.
Not:Romanlarının konusu genelde aydın kesimin insanın yaşamından almakla birlikte hikayelerinin konusunun kırsal bölge insanından alır.
Not:Olayları gerçek bir gözle inceledi
Kırk hayatlar
Mai ve siyah
Bir yazın tarihi
Hepsinden acı
Nedime Bir ölünün defteri
Ferdi ve şürekası
*TEVFİK FİKRET *
1)Tevfik Fikret Serveti Finun döneminde bireysel konulara yer verirken.Serveti Finun dergisi kapatıldıktan sonra "toplumsal konulara yer verdiler.
Tevfik Fikret> Serveti Finun>Bireysel konu>(Aşk Acı,Hüzün) >Serveti Finundan Sonra>Toplumsal Konular(Hak, Adalet)
2)Haluk adıyla tüm gençlere seslendi.
3)Nazmı,nesre yaklaştırdı.
4)Türkçeyi aruza mükemmel uyguladı
5)Eski edebiyatdaki nazım biçimlerini tamamen bıraktı ve serbest müstezast,sone,terzarima gibi nazım biçimlerini kullandı.
6)Şermin (Çocukları için yazdı)>Sade bir dil kullandı.
Not:"Fikri hür,irfanı hür ve vicdanı hür bir şair"olarak kendini tanıttı.
ESERLERİ:Rubab-ı Şikeste>Tarih-i Kadim>Rubab-ın Cebabı>Şermin>Halukun Defteri.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ELHAN-I ŞITA*
Cenap Şahabettine aittir.>Sözcüklerle resim yapmıştır.
----------------------------------------------------------------------------------------
EDEBİYAT BİLGİLERİ
Parnasizim:>Şiirde gerçekçilik
Realizim:Gerçekçilik
*>Sembolizim:Gerçeği olduğu gibi anlatma olanağı yoktur,bu nedenle dünyada gördüğümüz nesnelerin bizde bıraktığı izlenimler anlatılır.
Not:Mensur Şiirin Öncüleri:"Halit Ziya Uşaklıgil,
*SERVETİ Finun Edebiyatının Genel Özellikleri *
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Milli Edebiyat bu dergi çevresinde toplanan gençlerin oluşturduğu bir edebiyattır.
Eserleri>(Şiir)(Göl saatleri,Piyale,>(Fıkra)Guraba-hane-i laklakan ,bize göre;>(gezi)>Frankut Seyahatnamesi
Milli Edebiyat,Nisan 1911 yılında selanikte genç kalemler dergisi etrafında toplanan gençlerin oluşturduğu bir edebiyattır.
Bu ebediyatın amacı;ulusal kaynaklara dayalı bir edebiyat ortaya koymaktır.Dilde sadeleşmek,aruz ölçüsü yerine "hece ölçüsü"kullanmak ve yerli hayatı yansıtmak
gerektiği ileri sürülmüştür.
ESERLERİ>Kendi gökkubbemiz >(Şiir) Aziz İstanbul,Eğil Dağlar
eseri:safahat
ESERLERİ:ESERLERİ
ROMAN:
Kiralık Konak (1922)
Nur Baba (1922)
Hüküm Gecesi (1927)
Sodom ve Gomore (1928)
Yaban (1932)
Ankara (1934)
Bir Sürgün (1937)
Panaroma (2 cilt, 1953)
Hep O Şarkı (1956)
ÖYKÜ:
Bir Serencam (1914)
Rahmet (1923)
Milli Savaş Hikâyeleri (1947)
ŞİİR:
Erenlerin Bağından (1922)
Okun Ucundan (1940)
ANI:
Zoraki Diplomat (1955)
Anamın Kitabı (1957)
Vatan Yolunda (1958)
Politikada 45 Yıl (1968)
Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1969)
ESERLERİ: Çalıkuşu ;Dudaktan Kalbe;Yeşil Gece ;Acımak ;Yaprak Dökümü /Hikayeleri> Tanrı Misafiri;Sönmüş Yıldızlar
Gezi:Anadolu Notları //Tiyatro:Hançer;Balıkesir Muhasebecisi ;Tanrıdağı Ziyafeti
Servet-i Fünun(fenler)
Edebiyat-ı Cedide (1896-1901)
Serveti Fünun*
"Serveti Fünün" dergisi etrafında toplanan yazarların ve şairlerin 1896-1901 yılları arasında oluşturduğu edebiyattır.
Tanzimat 2. Dönem"Sanat Sanat İçin".
R.M.E > Yenilikçi
*Hasan Asaf > Kafiye göz için >Kafiye kulak için
ABES-MUKTEBES
R.M.E >Servet-i Fünun
Tevfik Fikret > Servet-i Fünun
Estetik Zevk
Dönemin Önemli Şairleri
*Tevfik Fikret,Cenap Şabettin,Hüseyin Suat,Ali Ekrem Bolayır,Süleyman Nazif
2-Önemli Yazarlar:Halit Ziya Uşaklıgil,Mehmet Rauf,Hüseyin Cahit Yalçın,Ahmet Hikmet Müftüoğlu.
ALİ EKREM BOLAYIR*
*Dilin olduğundan daha ağır ve fazlasıyla sanatlı kullanılmasını eleştirmiştir.
*Sanat sanat için
*Gereğinden daha ağır bir dil kullanılmıştır.
*Şiirin ana teması insandır.
Not:Avrupa Mektupları,Cenap Şahabettinin gezi hatıraların toplandığı kitaptır.Eserleri:Kırmızı,Fesler,Ruh-u Kemal,Ordunun Defteri
CENAP ŞAHABETTİN
*Muallim Naci'den etkileniyor.
*Recaizade Mahmut Ekrem >Abdulhak Hamit Tarhan>(Batı Tarzı Şiire Yöneliyor)
ÖzelliklerBireysel konulu şiiri tercih etti
*Gelenekçi Şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdi.
Şiire nesir musikesi dedi *> Eserleri:Hac yolunda,Avrupa Mektupları,Tiryaki Sözler.****
*Değişik imgeler kullandı
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Hikaye ve roman türünün önemli yazarı (Servet-i Fünun)HALİT ZİYA UŞAKLIGİL***
Halit Ziya Uşaklıgil'dir.
*Kırk yıl (Anıdır)
*Saray ve ötesi
Özellikleri:Halit Ziya Uşaklıgil Serveti Finun Döneminin En ünlü romancısıdır.
*Edebiyatımızın "ilk gerçekçi"hikaye ve romancılarındandır.
Not:Romanlarının konusu genelde aydın kesimin insanın yaşamından almakla birlikte hikayelerinin konusunun kırsal bölge insanından alır.
Not:Olayları gerçek bir gözle inceledi
Aşk-ı MemnuEserleri/Romanları
Kırk hayatlar
Mai ve siyah
Bir yazın tarihi
Hepsinden acı
Nedime Bir ölünün defteri
Ferdi ve şürekası
Not:"Tevfik Fikret" Ferda şiirinde türk gençliğine seslenmektedir.Nazmı nesre yaklaştıran iki kişi "Tevfik Fikret ve Mehmet Akif Ersoy"dur.
*TEVFİK FİKRET *
1)Tevfik Fikret Serveti Finun döneminde bireysel konulara yer verirken.Serveti Finun dergisi kapatıldıktan sonra "toplumsal konulara yer verdiler.
Tevfik Fikret> Serveti Finun>Bireysel konu>(Aşk Acı,Hüzün) >Serveti Finundan Sonra>Toplumsal Konular(Hak, Adalet)
2)Haluk adıyla tüm gençlere seslendi.
3)Nazmı,nesre yaklaştırdı.
4)Türkçeyi aruza mükemmel uyguladı
5)Eski edebiyatdaki nazım biçimlerini tamamen bıraktı ve serbest müstezast,sone,terzarima gibi nazım biçimlerini kullandı.
6)Şermin (Çocukları için yazdı)>Sade bir dil kullandı.
Not:"Fikri hür,irfanı hür ve vicdanı hür bir şair"olarak kendini tanıttı.
ESERLERİ:Rubab-ı Şikeste>Tarih-i Kadim>Rubab-ın Cebabı>Şermin>Halukun Defteri.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ELHAN-I ŞITA*
Cenap Şahabettine aittir.>Sözcüklerle resim yapmıştır.
----------------------------------------------------------------------------------------
EDEBİYAT BİLGİLERİ
Parnasizim:>Şiirde gerçekçilik
Realizim:Gerçekçilik
Realizim edebiyat akımının şiirdeki biçmi.
Biçim ve söyleyiş güzelliğine önem vermişlerdir.
*>Sembolizim:Gerçeği olduğu gibi anlatma olanağı yoktur,bu nedenle dünyada gördüğümüz nesnelerin bizde bıraktığı izlenimler anlatılır.
Sembolizimde anlam kapalılığı önemlidir kapalılığı sağlamak için mecazlar ve semboller kullanılır.
Öncüleri:"Paul Verlaina ve Baud elaire
Düz yazı biçiminde yazılmış şiirlerdir.MENSUR ŞİİR*
Not:Mensur Şiirin Öncüleri:"Halit Ziya Uşaklıgil,
Not:Halit ziya uşaklıgilden sonra edebiyat-ı cedide en önemli romancılardandır.MEHMET RAUF*
-----------------------------------------------------------------------------------Not:İlk psikolojik roman olan "Eylül" Mehmet rauf'a aittir.
Eserleri:Siyah inciler"Mensur şiir biçiminden yazılmıştır.
Türk edebiyatının ilk psikolojik romanı "Mehmet Rauf" yazmıştır.
*SERVETİ Finun Edebiyatının Genel Özellikleri *
Aydın kesimleri seslendiği için ağır bir dil kullanmıştır.
Ölçü olarak aruz ölçüsü kullanmıştır.
Kulağa göre kafiye anlayışı kullanmıştır.
Nazmı birimi olarak mısra kullanmıştır.Divan şiirindeki anlamın beyitte bitmesi anlayışıyla bırakılarak nazım nesre yaklaştırlmıştır.
Parça güzelliği yerine bütün güzelliği ön plana çıkmıştır.
Fransız edebiyatını örnek almışlardır.
Sanat için sanat anlayışını eğinmiş,toplumsal konular işlenmemiştir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
>>FECRİATİ TOOPLULUĞU***
Serveti Fünun 1901 yılında kapatıldı
Hüseyin Cahit Yalçın >Edebiyat ve hukuk
Fecr-i Ati(Geleceğin Aydınlığı)
Sanat ve edebiyat sevgisiyle kurulan Fecr-i Ati Topluluğu edebiyatı araç değil amaç olarak gördü
Şiirde güzellik kavramını ön plana çıkardı.
Ağır bir dille,doğal olmayan süslü bir anlatımla eserler verdi.
Selanikte yayım olan.Genç Kalem dergisindeki dil ve edebiyat hakkındaki ileri sürülen görüşleri benimseyerek ayrıldırlar.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------FECRİATİ TOOPLULUĞU SANATÇILARI:Ahmet Haşim,Ahmet Samim,Emin Bülent,Emin Lami
TAHSİN NAHİT**
Adarlar,Kamer,Zühre şairi olarak şöhret kazandı.Şiirlerinde Ahmet Haşim Etkisi Görülür.
ilk örneklerini bizde tiyatro alanında "Tahsin Nahid"vermiştir.Sabahattin Süleymanın etkisi altındadır.Onu üstadı olarak niteler.Batıda olduğu gibi birden çok yazarın birlikte çalışması sonucu meydana getirilen ortak eserlerin
ESERLERİ:Sisler ve Hisleri,Kırlar ve Denizler>Ruh-ı Bikayd adı altında yayımlanmıştır.
Tiyatro:Kösem Sultan(Şiir)/ >Hicranlar>Firar
Milli Edebiyat Dönemi
Osmancılık:Osmanlı devleti içerisinde yaşan halk arasında dil,din,ırk,ayrımının göz ardı edilerek herkesin eşit haklara sahip olması savunulmuştur.
İslamcılık: İslam ülkelerin birliği ve geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Batıcılık:Avrupa'nın biliminin,teknolojisinin yanında yaşama tarzının da osmanlı halkı tarafından benimsenmesi gerektği ileri sürülmüştür.
Türkçülük:Osmanlı devletinin gücünü türk tarihi ve türk kültüründen olması "Türk ulusu"fikrinin yayılması düşüncesine dayanmıştır.
böyle bir ortamda "Milli edebiyat akımının "asıl yaygın organı ise 1911'de Selanikte Çıkarılan "Genç Kalemler"dergisi oldu.Türk derneği,türk yurdu,türk ocağı dergileri,Türkçülük akımının kültür ve edebiyat alanındaki yayın organları olur.
Milli Edebiyat bu dergi çevresinde toplanan gençlerin oluşturduğu bir edebiyattır.
Milli Edebiyat Akımının Başlıca Temsilcileri:Ömer Seyfettin,Ali Canip Yöntem,Ziya Gökalp,Mehmet Emin Yurdakul.
Mehmet Akif Ersoy,Yahya Kemal Bayatlı ve Ahmet Haşim kendilerine özgü bir anlayışla dönemin etkili sanatçıları arasında yer alır.
Ahmet Hikmet Müftüoğlu,Halide Edip Adıvar,Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin olay çevresinde gelişen edebi türlerde eserler vermişlerdir.
Fuat Köprülünün edebiyat tarihi üzerine yaptığı çalışmalar edebiyatımız açısından önemlidir.
FUAT KÖPRÜLÜ**
Edebiyat tarihi ve tarih araştırmasıdır.Türk edebiyatını dönemlere ayıran bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk araştırmacıdır.
Eserleri:Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar,Türk edebiyatı tarihi,türk saz şairleri,Türk dili ve edebiyatı hakkında araştırmalar.
AHMET HAŞİM*
Ahmet Haşim,fecr-i Ati Topluluğunda sanat yaşamına başladı.Şiirle düz yazının(nesir)iki yapıda yükseldiği her birinin kendine özgü kuralları olduğunu savundu.
Şiirde kapalılığa yer verirken,düz yazılarında açıklığa önem verdi.>Saf şiirin önemli temsilcileri içerisinde yer aldı.Doğadan aldığı izlenimleri kendi iç dünyasından gerçirerek adeta bir prizmadan süzer gibi dışa yansıttı.>Şiirlerinde aruz ölçüsü kullandı.
Eserleri>(Şiir)(Göl saatleri,Piyale,>(Fıkra)Guraba-hane-i laklakan ,bize göre;>(gezi)>Frankut Seyahatnamesi
>>>>>>>>COŞKU HEYCANI DİLE GETİREN METİN (ŞİİR)
Milli Edebiyat,Nisan 1911 yılında selanikte genç kalemler dergisi etrafında toplanan gençlerin oluşturduğu bir edebiyattır.
Bu ebediyatın amacı;ulusal kaynaklara dayalı bir edebiyat ortaya koymaktır.Dilde sadeleşmek,aruz ölçüsü yerine "hece ölçüsü"kullanmak ve yerli hayatı yansıtmak
gerektiği ileri sürülmüştür.
özellikle İstanbul halkının konuşmasının yazı dili haline getirilmesinin gerektiğiniMilli Edebiyat Döneminin dil anlayışı belirtilmiştir.Bu topluluk milli edebiyatın milli bir dilden doğacağını bunun için yazı dili ile konuşma dilinin birleşmesi gerekktiğini
NOT:Ziya Gökalp ulusal edebiyatımızın. halk edebiyatı olması gerektiğini savundu.Konuşma dilinin yazı dili olması gerektiğini savundu.>>>>>>>> ZİYA GÖKALP*********************
Ziya Gökalp türkçülük adı verilen akımın bir sisteme bağladı
ESERLERİ>Kızıl elma,türkçülüğün esasları,türkleşmek-islamlaşmak,muasırlaşmak,malta mektuplarıUlusal ölçümüzün hece ölçüsü,nazım birimimizinde dörtlük olmasını savundu
>>>>>>>>FARUK NAFIZ ÇAMLIBEL>>>>>>>>>>>>>>
Çoban çeşmesi faruk nafız çamlıbel'e aittir
türk şiirinde sade dili ve heceyi ustalıkla kullandı
türkçenin gelişmesinde katkısında bulundu
memleket edebiyatına yöneldi
Diğere önemli eserleri:Han Duvarları.Dinle Eylen
Önemli temsilcileri ahmet haşim ve yahya kemal bayatlı>>>>>>>>>>>>>>>ÖZ ŞİİR (SAF ŞİİR)>>>>>>>>>>
Özellikleri:Asıl amaç şiirde söze önem vermektir
Ahenk önemlidir
Hissettirmek önemlidir
Sosyal temalardan çok bireysel temalar önemlidir
Anlam kapalılığıdır.
Not:Neo klasik tarz adı verilen anlayışla yalın dil ve aruz ölçüsüyle şiirler yazdı.Türkçeyi aruza başarıyla uyarladı>>>>>>>>>>>>>>>YAHYA KEMAL BEYATLI>>>>>>>
Saf şiirin temsilcilerindendir.
ESERLERİ>Kendi gökkubbemiz >(Şiir) Aziz İstanbul,Eğil Dağlar
>>>>>>>>>>>MEHMET AKİF ERSOY>>>>>>>>>>>
Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.
Mehmet akif günlük hayatta vatan,millet konularını işlemiştir.
Nazmı,Nesre yaklaştırdı
eseri:safahat
Cenge giderken>>>>>>>>>>>>MEHMET EMİN YURDAKUL>>>>>>>>>>>
Özellikler :Hece ölçüsünü kullanmıştır.
Koşma,semai,mani gibi biçimlere hiç yönelmemiştir.
halkın acılarını ve dertlerini dile getirmiştir.
ESERLER:türkçe şiirler,türk sazın,Ankara ve turana doğru
>>>>>>>>>>>>>ÖMER SEYFETTİN>>>>>>>>>>>>>>>
Genç kalemler dergisine katıldı
En ünlü hikayecilerimizdendir
Hikayelerin konularını günlük yaşamdaki olaylardan,çocukluk anılarından,tarihten ve folklordan aldı.
Ulusal edebiyatın ulusal dilden doğacağını savundu
Hikayelerinde olaya yer verdi
Kiralık konak "Yakup Kadri Karaosmanoğlu'na ait>Kuşaklar arası çatışma anlatılmaktadır.>>>>>>>>>>>>KİRALIK KONAK>>>>>>>>>>>>>
Önemi:Eserde batılılışmayı yanlış anlayanların sorumsuz davranışları yerilmektedir.
Kiralık Konak "realist"bir eserdir.
1.)Yazı hayatına Vecri-ati topluluğunda başlamıştır.>>>>>>>>>>>YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU >>>>>
ESERLERİ:ESERLERİ
ROMAN:
Kiralık Konak (1922)
Nur Baba (1922)
Hüküm Gecesi (1927)
Sodom ve Gomore (1928)
Yaban (1932)
Ankara (1934)
Bir Sürgün (1937)
Panaroma (2 cilt, 1953)
Hep O Şarkı (1956)
ÖYKÜ:
Bir Serencam (1914)
Rahmet (1923)
Milli Savaş Hikâyeleri (1947)
ŞİİR:
Erenlerin Bağından (1922)
Okun Ucundan (1940)
ANI:
Zoraki Diplomat (1955)
Anamın Kitabı (1957)
Vatan Yolunda (1958)
Politikada 45 Yıl (1968)
Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1969)
>>>>>>>>>>>>>>>>
>>>>>>>>>>REŞAT NURİ GÜNTEKİN>>>>>>>>>>>
Eserlerinde anadolunun atmosferi görülür
Küçük hikayelerinde bunların yanın mizahıda etkilemiştir
Not:Anadolu notları gezi türünde yazdığı bir eserdir.
ESERLERİ: Çalıkuşu ;Dudaktan Kalbe;Yeşil Gece ;Acımak ;Yaprak Dökümü /Hikayeleri> Tanrı Misafiri;Sönmüş Yıldızlar
Gezi:Anadolu Notları //Tiyatro:Hançer;Balıkesir Muhasebecisi ;Tanrıdağı Ziyafeti